Në gjurmët dritësuese të "Kulturës Islame"...
14 mars 2016
Këto ditë kam në dorë
revistën "Kultura Islame", organ i
Komunitetit Musliman Shqiptar, që doli
në qarkullim dhe u botua në Tiranë në
periudhën shtator 1939 - janar-shkurt
1946.
Më tërhoqi vëmendjen një lajmërim i bërë
në nr. 8-9, prill-maj 1942-XX, f. 125,
në artikullin me titull: "Një dorëshkrim
110 vjeç i vjetër".
Thotë kështu: "Z. Jashar Erebara,
gjurmues i shkrimeve të vjetra ka mundur
të shtierë nën zotrim një dorëshkrim me
datë 1250-51 hixhri. (Sot jemi në vitin
1437 hixhri. -M.S.-)
Kjo vepër e shkrueme shqip me 41 gerna
arapçe prej Shemimi Babajt, ka një vlerë
të posaçme për gërmuesat e gjuhës amtare
t'onë. Ajo përmban shumë fjalë dhe
shprehje thjesht shqip. Asht në një kohë
edhe si diksioner e bisedime
shqip-turqisht e anasjelltas, me fraza
të përdoruna prej gojës së popullit...
Auktori me rastin e një fjalimi shqip që
ishte mbajtun në Shkodër, shprehet
kështu: "Ky fjalim në Ishkodra (Shkodër)
u ba në gjuhën shqipe. Ushtarët e ardhun
s'muerrën vesht gja fare. Më sa kuptojnë
shumica e jonë turqishten."
Nëpër faqet e këtij dorëshkrimi e shpesh
nëpër skanjet e tij radhiten vjersha që
kallzojnë ngjarje të ndryshme e sidomos
këshilla të bukura për lexuesin.
Dorëshkrimit duhet me i kushtue një kohë
të gjatë për me mund me zbulue thesaret
e vlefshme që mshifen mbrenda. Vlerën e
kësaj vepre e ka çëmue edhe orientalisti
i famshëm, profesor Rossi, i cili ka
fotokopjue disa pjesë prej saj."
Në përfundim të këtij lajmërimi,
redaksia e revistës tërheq vëmendjen e
studiuesve realistë e të sinqertë, (jo
konjukturalëve në mesin e tyre), kur
thotë: "Veprat e shkrimtarëve musliman
shqiptar, që janë përpjekun për gjuhën e
vendit t'onë, kanë ngelun në pluhnin e
harresës... Ata janë përpjekun me sa
kanë mundun e na s'jemi të zot me i gjet
e çmue."
Kjo është një e vërtetë e hidhur, që
duhet të trokasë në ndërgjegjen e
teologëve dhe studiuesve të rinj, që e
kanë për detyrë të hulumtojnë, të
shkruajnë e të nxjerrin në pah thesare
kulturore e shpirtërore nga botimet e
hoxhallarëve dhe shkrimtarëve tanë
muslimanë, nga dorëshkrimet dhe botimet
e tyre të vjetra në gjuhën tonë amtare,
me shkronja arabe.
Dhe, për një moment, duke sjellur ndër
mend angazhimin e madh të misionarëve të
përçarjes kombëtare, analizat e tyre
tinzare të historisë, (edhe me ndihmën e
sistemit komunist), m'u kujtuan ca
vargje të Hafiz Jusuf Këlmendit
(1876-1943), kur thotë:
Gajn- Gajret ka shum shejtani
imanin ne me na mârr
Rahmet mi ne bâft Rrahmani
e na rujt atij zevâl...
Imam
Muhamed B. Sytari
Shkodër, më 14 mars 2016
 |
