Myftinia Shkodër

Të gjitha falënderimet e plota dhe madhështiua absolute i takojnë Zotit të vetëm të gjithësisë, të Plotfuqishmit All-llah, i Cili urdhëron në Kur’anin Famëlartë: “Dhe (mua më shpallet) se vërtetë xhamitë janë caktuar për ta adhuruar All-llahun, e mos adhuroni në to askë tjetër me All-llahun!”[1]
           
Salavatet dhe selamet më të përzemërta ia dërgojmë sot në këtë ditë dhe në çdo ditë të jetës tonë, zotërisë së bijve të Ademit, Hz. Muhammedit (a.s), i cili na lajmëron se All-llahu i Madhëruar ka thënë: “Shtëpitë e Mia në tokën Time janë xhamitë! Vizitorët e tyre janë gjallëruesit e tyre. Bekuar qoftë ai njeri që pastrohet në shtëpinë e tij, pastaj më viziton në shtëpinë Time! Të vizituarit i takon ta nderojë vizitorin e tij!”[2]

Të dashur dhe të nderuar vëllezër besimtarë,

Tema e kësaj hytbeje, që kam vlerësuar të jetë edhe mesazhi i javës, lidhet me xhamitë dhe ndjeshmëritë tona ndaj tyre. Nëpërmjet këtij mesazhi, dua të ftoj të pranishmit dhe lexuesit, që të jenë të vëmendshëm dhe të kujdesshëm ndaj xhamisë dhe rolit të saj në shoqëri, si djep edukimi, si vend adhurimi, si stacion qetësie dhe lutjesh drejtuar Zotit të Vetëm të botëve, si qoshk reflektimi dhe pendimi drejt më të mirës në jetë, si mësonjëtorja e parë drejt rrugëtimeve të dijes, urtësisë dhe përkushtimit ndaj Zotit!
           
Dhe, shkak i këtij mesazhi u bënë dy lexime të largëta në kohë, të afërta në thelbin e temës, të shkruara në revistën “Zani i Naltë” në vitet 1924 dhe 1925.
           
Fillimisht, në vitin 1925, një autor shkodran, në një shkrim shumë interesant me titull: “Pse larg xhamis?”[3], i drejtohet “masës së ré shqyptare myslimane”[4], ku ndër të tjera thekson, se: “… kur Shqyptari hyni në marrëdhanie me pjesëtarë të kombevet tjerë, filloj me ndî nji ftohtësi ndaj detyrimeve të fesë; ftohtësi qi mâ tepër u çfaq në djelmënin t’onë. Tuej e sjellë nevoja qi djali mysliman të jetë në kontakt me të hujët, vrrojti nji diferencë të madhe në mes të vedit e të huejit për kahë vesha e mbatha e për kahë sjelljet tjera. Kishte mângut koletin e gravatin: i vueni këta, tuej plotsue nji ndër të mbeta qi shihte më vedi…”[5]

I ngrati njeri, a thua se veshja dhe rroba, forma trupore dhe paraqitja fizike e bëjnë njeri,  bashkëkohor e të qytetëruar!? Ndërkohë, Hz. Muhammedi (a.s) na mëson se: “All-llahu nuk i shikon format dhe pasuritë tuaja, por vështron në zemrat dhe veprat tuaja”[6] (Normalisht, hadithi në fjalë nuk përjashton as largon vëmendjen nga përkujdesja e muslimanit ndaj pastërtisë dhe shijes në veshje e prezantime, por tërheq vëmendjen ndaj shkallës së përparësive në marrëdhënie me Zotin, veten dhe ambientin).

Por, thelbi i shkrimit nuk ka dalë akoma në skenën e leximit tonë. Autori vijon: “Nji ditë prej ditësh takoj rasti qi ndonji dijetarit (alim) na i rá në sŷ kjo veshë; e kur djaloçi i ynë hyni si pá-hiri në xhami, ndeshi para nji volkani qi në vênd të llavës shpërthente njimîj të shame: ndeshi në dijetarin (alim). Djali trembet, deshperohet edhe bân bé qi sikur edhe fesi t’i binte në xhami nuk do të hynte m’e marrë!...”[7]

Nuk janë të pakta rastet, kur në xhamitë tona ka munguar pjekuria e trajtimit të rinisë dhe fëmijëve të vegjël, që e kemi për detyrë të përkujdesmi për ta, më shumë se për këdo tjetër, sidomos kur është në diskutim edukimi fetar dhe formimi i boshtit të fesë në ndërgjegjen e tyre!

E vërteta është se pas shkëputjes së viseve tona shqiptare nga kalifati i lavdishëm osman, armiqtë e Islamit dhe muslimanëve nuk pushuan së punuari me të gjitha format dhe mënyrat e tyre për ta zbehur besimin dhe formimin islam të shqiptarëve. Sot, janë dendur metodat dhe janë shtuar duart që bashkëpunojnë me krejt forcat e tyre në këtë drejtim!

Në vitin 1940, nëpërmjet revistës tonë “Kultura Islame”, Kryetari i Komunitetit Mysliman, Dr. Behxhet Shapati, shkruante dhe deklaronte botërisht, se: “Sikur dihet prej të gjithve populli mysliman mbas sundimit Otoman, si në vetësundimin e vet ashtu edhe n’okupacjonet e huja, deri 10 a 15 vjet përpara nuk ka pas asnji pengim a vështirsi per me u organizue e me ushtrue besimin e vet n’atë formë qi ja porositte besimi i vërtetë i tij.

Nuk e mohojmë që ndonji rast disa njerëz për interesa personale, tuej ba vegël fenë, të kenë lujtë edhe disa role politike… E keqja nuk maronte me kaq, por edhe mbassi qe stabilizue deri diku Shteti Shqiptar me vujtje e sakrifica të mdha, filluen kësaj here njerzit e Qeverisë me ja mohue këtij populli indirekt edhe ushtrimet e traditat fetare si abrogim i të drejtave fetare, ndalimi i shenjit tradicional të Ramazanit, propagantë antifetare si dhe ndalim’ i festimit tradicional të Lindjes së Profitit t’onë ndër disa vise e sa e sa tjera që i dijmë të gjithë.

Veç kësaj, pasunitë vakfnore që u lan trashigim prej të parvet mysliman vetëm për qëllime bamirsije dhe për përmbajtje të fetarvet dhe t’instituteve t’elementit Mysliman, u damtuen me mënyra të ndryshme sa që u vuen në nji gjendje aq të mjerushme për mos me mujtë me i përgjigjë mâ n’asnji mënyrë qëllimeve, për të cilët ishin destinue…”[8]

Kjo kazëm e pabesë dhe tinzare, vetëm se ka ardhur duke u thelluar në dëm të Islamit dhe muslimanëve shqiptarë në vendin tonë, sidomos në emër të laicizmit selektiv, ku komunitetet fetare përherë e më shumë po trajtohen të pabarabarta, në dëmin e Islamit dhe muslimanëve!
 
Të dashurit e mi,
 
Ne si muslimanë, duhet të ndjehemi krenarë dhe me dinjitet të lartë ta mbrojmë interesin e fesë tonë, sepse ne “Besojmë në nji Dinë, për të cilin duhet të jemi madhështorë. Duhet të jemi kryenaltë kur kryejmë detyrët qi ky Dinë na i imponon[9]. Jemi – falë i kjoshim Zotit – antarët e njatij Dini qi e bâni me thanë nji ndër pjestarët e akademis françeze: “Islamët – besimtarët e Dinit të Muhammedit – janë mësuesat t’onë në lâmen kulturale, gjâ qi s’duhet t’a mohojmë.” E ti, masë e ré (rini) ké guximin me vuem gojë mbi kët Dinë e me përbuzë xhaminë?! Turp besa!”[10]

Në fakt, turpi më i madh duhet të na rëndojë neve, imamëve, myftilerëve, kujdestarëve të xhamive, por jo vetëm, që nuk jemi angazhuar akoma si duhet me rininë tonë, për ta ftuar drejt xhamisë, për t’ia hapur dyert e dialogut dhe komunikimit, për të dëgjuar prej tyre, për t’ia mësuar fenë, për t’u ulur dhe për t’u kuptuar, për të toleruar e për të duruar në rrugën e gjatë të udhëzimit dhe drejtimit të përbashkët drejt Zotit dhe fesë së Tij!

Realitetet e sotme po dëshmojnë përherë e më shumë tentativa nga më të ndryshmet që tentojnë ta marrin për dore rininë tonë muslimane drejt humnerave morale dhe tjetërsimit të identitetit!

A nuk jemi dëshmitarë të organizimeve plot shthurrje dhe alkool, gjatë krejt muajit dhjetori që kaloi, aty para dritareve të xhamisë “Ebu Bekër”?

A nuk jemi dëshimtarë të organizime të shthurrura plot muzikë të djallëzuar, para Bashkisë Shkodër, në netët e fundit të Ramazanit që kaloi? Sepse institucionet tona janë të sëmura, janë infektuar dhe për pasojë përhapin infeksion në emër të dëfrimit dhe alternatives, festimit dhe argëtimit kolektiv!

Ndërsa ne, kemi ngelur të mbyllur brenda katër mureve të xhamive tona, pa forcë organizimi, pa ndjenjë mase, pa kurajon për t’u ngritur dhe për të ndaluar atë që nuk duhet të jetë në lagjet tona, në rrugicat tona, pranë xhamive tona, pranë institucioneve tona! Pa forcën e kurajos për të mos shkuar si kope delesh pas njerëzve me identitet laraman dhe ndërgjegje të sëmurë!
 
Për fund të kësaj hytbeje dhe mesazhit të saj,
 
Dëshiroj ta mbyll me një mesazh plot urtësi dhe largpamësi, me të cilin, dijetari i madh i kombit tonë, Hafiz Ali Korça i drejtohet ulemave të vendit tonë, në vitin 1924, ku ndër të tjera thekson: “Sikushi e din bukur se feja mbahet e ruhet vetëm me dituni. Në këtë botë pa dituní as gjâ s’mundet me u rujt.

Si kena shkrum edhe të tjera herë, ndër ata shekuj qi ka mbretënum ditunija plotësisht edhe myslimanizmi ka çkëlqym me të tepër.

Ndër ato mbrëtni myslimane q’âsht fikun drita e ditunisë, e dhe feja pa dyshim ka ngel në mjegull edhe s’ka mund me e qit atë rrezen çkëlqimore si e ka dasht nevoja.
…

Për njerinë m’i math armik se çditunija s’ka.
Pa dituni s’mundet të mbahet as fe as shtet as shtëpija e vetë.
Zoti, ditunin e quan ngjallje dhe çdituninë vdekje. Ahere prej të vdekve ç’presim?

Kjo fe kurdoherë âshtë mbajt me anën e medreseve dhe prapë me anën e tyne mundet me u mbajt. Për ndryshe në Shqipni kam frikë se do t’a ketë jetën të shkurtë.
…

Na Shqiptarët në Shqipëni si mundim me e mbajt fenë? Mundim me e mbajtë fenë në qofshim se bij e bijavet t’ona do t’u mësojmë H. Kuranin bashkë me thelbin e tij. Për ndryshe si thamë mâ sipër myslimanizmi, Shqipnisë ká me i thanë lam t’u-mirë.
Të nderçmit ulema e Meshajih. Nuk âshtë koha me fjet, duhet të vemë gishtin e të mentohemi, se po ikim.

A nuk po shifni se çunat qi na arrinë moshën (20) nuk po dinë me prumun shehadet; pale ata fëmijë qi po këndojnë në rahlet të rahibëve dhe rahibeve se ç’kanë me u bâ! …”[11]

Imam Muhamed B. Sytari
Myfti i Zonës Shkodër

(Hytbe e mbajtur në xhaminë e Dudasit)
Shkodër, më 15 janar 2016
 

[1] Kur’ani, El-Xhinn: 18.
[2] Hadith i dobët, sipas analizës së Zejaliut dhe Irakiut, por që forcohet me transmetime të shumta të ngjashme, të transmetuara nga Tabaraniu, nga Selmani (r.a) dhe të saktësuara nga dijetarë të ndryshëm të hadithit.
[3] Shkrimi: “Pse larg xhamis?”, në revistën “Zani i Naltë”, nr. 9, Tiranë, nantuer 1925, viti i II- të, f. 668-672.
[4] Po aty, f. 668.
[5] Po aty, f. 668.
[6] Transmetuar nga Bukhariu dhe Muslimi, nga Ebu Hurejra (r.a).
[7] Shkrimi: “Pse larg xhamis?”, cit. më lart, f. 668.
[8] Dr. B. Shapati, “Gjendja e djeshme dhe e sotshme e elementit shqiptar mysliman në Shqipni”, në revistën: “Kultura Islame”, Viti I, Tiranë, Fruer-Mars, 1940, nr. 6-7, f. 203-204.
[9] Natyrshëm, kjo fjalë duhet kuptuar drejtë me qëllimin e udhëzimit hyjnor dhe obligimeve të ndryshme fetare në Islam, jo ndryshe! (Shënim imi. M.S.)
[10] Shkrimi: “Pse larg xhamis?”, cit. më lart, f. 671.
[11] H. ALI, “Letr’ e hapët për gjith ulemat e meshajihat qi ndodhen në Shqipni”, në revistën “Zani i Naltë”, nr. 8, Tiranë, maj 1924, viti i I- rë, f. 238-246.

 

---