“Ja, një letër nga miku yt damasken!”

Të gjitha falënderimet e plota dhe madhështia absolute i takojnë vetëm All-llahut, Zotit të Vetëm të botrave, Krijuesit të Pashoq, Mëshiruesit, që na udhëzoi drejt ruajtjes së amanetit dhe mbrojtjes së fjalës së dhënë. Thotë në Kur’anin Famëlartë, teksa përshkruan cilësitë e besimtarëve: “ata të cilët me kujdes i ruajnë ato që u janë besuar (sende ose fjalë), e ruajnë edhe premtimin e dhënë”[1]

Salavatet dhe përshëndetjet e përzemërta ia dërgojmë sot në këtë ditë e nga kjo tokë, zotërisë së bijve të Ademit, Hz. Muhammedit (a.s), i cili thoshte: “Kryeja amanetin atij që të ka zënë besë dhe mos tradhëto atë që të ka tradhëtuar!”[2]

Të nderuar dhe të dashur vëllezër besimtarë,

Po lexoja rreth kuptimeve dhe vlerës së ruajtjes së amanetit, si një cilësi fisnike, prej cilësive të muslimanit, kur rreshtat më tërhoqën si pa u ndjerë drejt një kohë dhe një vendi, ndryshe nga koha dhe vendi ynë.

Një ndodhi interesante në Bagdad, në vitet e udhëheqjes[3] së kalifit të famshëm El-Me’mun (Abdull-llah ibn Harun Er-Reshid).

Ditën e ndodhisë në fjalë, kalifi urdhëroi kryepolicin e kryeqendrës së kalifatit, një person i quajtur Abbas, që të merrte në dorëzim një burrë me duar të lidhura, duke i thënë: “Kujdes këtë njeri, mos e lër të ikë dhe ma sill që në mëngjes!”

Nga frika e arratisjes së tij, Abbasi e mori burrin e lidhur në shtëpinë e tij. E pyeti: Prej nga je? Burri iu përgjigj: Nga Damasku. Abbasi e pyeti: A e njeh filanin në Damask? Burri ia ktheu: E ku e njeh ti atë njeri? Abbasi vazhdoi: Eh, para shumë vitesh, së bashku me ca ushtarakë, po kalonim në ato vende, kur ca banorë të atyre zonave u ngritën kundër nesh. Ishin të shumtë në numër. Nga frika e vdekjes së sigurt, kalova pranë shtëpisë së këtij personi, të cilin as e njihja, as më njihte. I kërkova ndihmë dhe besë në emër të All-llahut. Ai më mori me të shpejtë në shtëpinë e tij dhe më futi në dhomën e grave të shtëpisë. Kur ia behën banorët, nisën të kontrollonin shtëpinë. E shoqja, doli e zemëruar dhe u bërtiti me të madhe duke i përzënë nga shtëpia. Shpëtova për pak.

Në shtëpinë e këtij burri qëndrova plot katër muaj, në një atmosferë të mrekullueshme mikpritjeje dhe respekti. Kur u qetësua gjendja, i kërkova të largohem drejt Bagdadit. Më ndihmoi të largohem i maskuar në një karvan dhe më pajisi me çdo gjë që kisha nevojë për këtë udhëtim. Që nga ajo ditë, kur mbërrita shëndosh e mirë, unë nuk e kam harruar mirësinë e atij burrë…

I lidhuri, iu drejtua duke i thënë: Unë jam personi për të cilin po flet dhe nisi t’i tregonte për një fitne që kishte ndodhur në Damask dhe akuzimin e tij për të, ndonëse ai nuk kishte asnjë faj as lidhje.

Pastaj i kërkoi që ta ndihmonte të mbërrinte tek disa prej shërbëtorëve të tij, që e kishin ndjekur deri në Bagdad dhe që ishin fshehur tek një familje e njohur e tij, që t’u linte ca porosi dhe amanete për familjen në Damask. Nuk donte gjë tjetër.

Abbasi u ngrit menjëherë dhe pasi e njohu mirë se ishte pikërisht ai, personi për të cilin po pyeste, e përqafoi, i zgjidhi duart dhe pasi u qetësua pak, u la dhe ndërroi teshat, e ndihmoi të ikte drejt shërbyesve të tij të fshehur, duke i dhënë me vete edhe një shumë të madhe me të holla.

Por, damaskeni i dha fjalën se nuk do të largohej nga Bagdadi, pa mësuar se mikut të tij nuk do t’i ndodhte asnjë e keqe nga kalifi.

Të nesërmen, Abbasi u bë gati, i bindur se ajo do të ishte dita e fundit e jetës së tij. Nuk vonoi dhe mbërritën njerëzit e Me’munit, që e morën me vete për te kalifi. Kur Abbasi hyri vetëm, Me’muni u ngrit në këmbë i zemëruar dhe bërtiti: Do ta pres kokën nëse më thua se të ka ikur i burgosuri!

Duke mos humbur kohë, Abbasi nisi t’i tregonte historinë e vërtetë dhe veprimin e tij. E përfundoi rrëfimin duke thënë: “Më fal, ose më vrit, por unë jam i qetë se ia shpërbleva mirësinë e tij të madhe me jetën time!”

Me’muni, që tashmë ishte qetësuar, kërkoi ta gjenin damaskenin dhe t’ia sillnin sa më parë, pasi ishte shumë i befasuar nga sjellja dhe kjo cilësi e tij. Abbasi, i habitur, i tregoi se ai vazhdon të jetë në Bagdad dhe se nuk do të largohet pa mësuar se miku i tij ka shpëtuar nga zemërimi i kalifit.

Me’muni, i habitur edhe më shumë nga kjo sjellje, e urdhëroi Abbasin të vraponte drejt mikut të tij dhe t’ia sillte menjëherë në prezencë…

Kur u takuan, Me’muni e nderoi me të madhe burrin besnik dhe pasi u njoh edhe më shumë me të, e ngarkoi si mëkëmbësin e tij në Damask…

E, sa herë vinte ndonjë mesazh nga Damasku, Me’muni i thoshte kryepolicit të tij: “Ja, një letër nga miku yt damasken!”[4]

Të dashurit e mi,

Ajo që desha të tërheq vëmendjen tuaj nëpërmjet kësaj ngjarjeje reale, është pikërisht cilësia e besës dhe ruajtja e amanetit në jetë. Sepse, ne muslimanët e kemi të shkruar në murin e vlerave të identitetit dhe personalitetit tonë, besën dhe ruajtjen e amanetit! Si jo, kur Zoti i gjithësisë na porosit në Kur’an: “All-llahu ju urdhëron që t'a kryeni amanetin tek të zotët e tij”[5] dhe tërheq vëmendjen tonë drejt një vendimi hyjnor të pakthyeshëm: “All-llahu nuk e do atë që është tradhëtar, gjynahqar”[6]

Teksa flasim dhe hedhim dritë sadopak rreth kësaj teme, shumë i goditur është hadithi profetik, në të cilin Resulull-llahu (a.s) i përgjigjet kështu, personit që e pyeti për kiametin: “Kur të humbet ruajtja e amanetit, atëherë prisni kiamietin!” Personi e pyeti sërish: Po si humbet ruajtja e amanetit? Zotëria i jonë (a.s) tha: “Kur çështja t’i lihet në dorë jofamiljarëve të saj, atëherë prisni kiametin!”[7]

Dhe më lejoni të ndalem tek hadithi i lartpërmendur. Ai është një mrekulli, që duhet t’i shërbejë secilit prej nesh për të ndrequr jetën e tij dhe për të kontribuar me tërë mundësitë që i janë dhënë, për të mos shkaktuar prishje në këtë botë, për të mos ndikuar në kiametin e amaneteve dhe besëlidhjeve të heshtura a të dëshmuara, që ka marrë përsipër!

A nuk është ky hadith ftesë për studentin, që të mos abuzojë me kohën e tij, të studiojë e të thellohet sa më shumë në dije, që nesër në jetë të ketë mjetet më të mira; dijen e saktë dhe thellimin në të, si mundësi ndërtimi dhe përparimi?

A nuk janë këto mësime të ruajtjes së amanetit, një thirrje e pastër, që secili prej nesh të përpiqet me sa të ketë mundësi, ta perfeksionojë punën e vet, drejt rritjes së cilësisë së jetës në këtë vend, të cilin e kemi në besë?

A nuk duhet të mendojë secili nga ne se me punën e tij, ka mundësi të rregullojë, ose të bëjë kiametin në detyrën që i është ngarkuar, si një amanet i shenjtë dhe një besë, për të cilën do të pyetet në ditën e llogarisë?

A nuk është cilësi e muslimanit largimi nga mashtrimi, nga vjedhja, nga abuzimi me punën e ngarkuar, nga neglizhenca ndaj detyrës, nga e nga...?

Dikur kanë thënë: “Ai që e humbet amanetin dhe e pranon tradhëtinë, i ka shkëputur lidhjet me fenë!”[8]

Dhe, më lejoni në fund të kësaj hytbeje, të sjell në vëmendjen tuaj transmetimin e sahabiut Auf ibn Malik (r.a), i cili thotë: “Ishim tek Profeti – nëntë, tetë a shtatë persona – kur na tha: “A po ia jepni besën të dërguarit të All-llahut?” Ne shtrimë duart dhe thamë: “Ta japim besën, o i dërguar i All-llahut!” Tha: “Të adhuroni All-llahun, mos t’i bëni shirk në asgjë, të falni pesë namazet, të dëgjoni dhe të bindeni (ndaj prijësve tuaj)” dhe, me zë të ulët tha një fjalë: “dhe të mos kërkoni asgjë nga njerëzit!”

Auf ibn Malik thotë: “Më vonë, kam parë disa nga ata që dhanë besën atë ditë, duke i rënë kamzhiku nga dora, duke mos kërkuar nga dikush prej njerëzve që t’ia japë”[9]

Islami, të dashurit e mi, është amanet mbi supet tona, ta mbrojmë me mirësjelljen tonë, ta dëshmojmë në jetën e përditshme me dije, zanate të perfeksionuara dhe korrektësi në kohë, t’ia mëkojmë fëmijëve dhe të rinjve tanë, si besëlidhja më e shenjtë e tokës me qiellin!

Vel-hamdu lil-lahi rabbil-alemine!

Imam Muhamed B. Sytari
Myfti i Zonës Shkodër
(Hytbe e mbajtur në xhaminë e fshatit Ura e Shtrenjtë)
Shkodër, më 8 maj 2015

[1] Kur’ani, El-Mu’minune: 8.
[2] Transmetuar nga Ebu Davudi.
[3] Udhëheqja e kalifit El-Me’mun (170-218 h.), ka zgjatur “njëzet vjet e pesë muaj e tre ditë” – Shejkh Muhammed El-Khudari, “Ed-Deuletul-Abbasijje”, botimi i tretë, Bejrut, 1997, f. 153.
[4] Hamdi Zemzem dhe Muhammed Abdurrahim, “El-mutekel-limetu bil-Kur’an ve kisasun ukhra”, botimi i dytë, Damask, 1990, f. 154-156.
[5] Kur’ani, En-Nisa: 58.
[6] Kur’ani, En-Nisa: 107.
[7] Transmetuar nga Imam Bukhariu.
[8] Ahmed Said Ed-Dixhevi, “Itmam fethul-Khal-lak fi mekarimil-akhlak”, botimi i parë, Damask, 1996, f. 89.
[9] Transmetuar nga Imam Muslimi.