Viti XII - Nr. 10 (140), Tetor, 2014 E përmuajshme Informative - Fetare - Kulturore - Edukative UDHA ISLAME   Botim i Myftinisë Shkodër     nr. 10 (140) - Tetor, 2014 2   Mesazhi i Myftiut  Me rastin   e Kurban bajraMit 1435/2014   Të nderuar vëllezër e motra   muslimanë,  Të dashur bashkëqytetarë   të Shkodrës,  Kam kënaqësinë e madhe t'ju uroj   me zemër, me rastin e Kurban Bajra-  mit të sivjetshëm, nga Qyteti i Shenj-  të i Mekës, ku ndodhem për kryerjen   e Haxhit të këtij viti.  Ky urim vjen edhe më i plotë, tek-  sa Qabja e Madhnueshme ka hapur  krahët për të pritur në zemrën e saj   miliona muslimanë, nga perëndimi   dhe nga lindja, në ritualin e përvit-  shëm të rinovimit të besëlidhjes së   besimit në Njësinë absolute të All-  llahut dhe bartjes me përgjegjësi të   amanetit të Thirrjes së pastër Islame   në mbarë globin.  Gjatë këtyre ditëve, teksa hedhi   hapat drejt Shtëpisë së Parë të Adhu-  rimit të ndërtuar mbi faqen e tokës,    përkrah vëllezërve të mi nga mbarë   bota, të gjithë të veshur me të bar-  dha, kuptoj qartë sesa e rëndësishme   dhe madhështore është kjo përkatësi   e shenjtë fetare, që ne shqiptarët e  përqafuam në paqe dhe i dorëzuam   zemrat, për t'u kthyer në model to-  lerance, harmonie, dije, qytetarie e  vlerash njerëzore të pashembullta!  Për këtë, sot më tepër se asnjëherë   tjetër, na nevojitet të kuptojmë sesa   e domosdoshme është ta deklarojmë   me të madhe Islamin tonë, teksa për-  piqemi të përmirësojmë hapat drejt   Bashkimit Europian, ku me siguri   vlerat tona islame dhe ato kombëta-  re të mëkuara nga kjo frymë e shenj-  të, do të kenë një vend të merituar,   si një balsam shërues për lëngatat   e mëdha, nga të cilat vuan njeriu i   kohës tonë.  Kurban Bajrami, është pa dyshim   një festë e shtrenjtë, që mbi të gjitha   na kujton se përballë shejtanit, që   përpiqet të na distancojë nga thirrja   e shpirtit tonë, me lloj-lloj cytjesh e   propagandash djallëzore, duhet të   ndjekim shembullin e babait të pro-  fetëve të mëdhenj të historisë së nje-  rëzimit; Musait, Isait e Muhammedit    (paqja qoftë mbi ta), Hz. Ibrahimit, i   cili vazhdoi rrugën e tij të besimit e   të shpirtit, ndonëse cytjet e të mall-  kuarit e tundonin drejt devijimit dhe   kthimit në një të shkuar të largët plot   padije, hirtësi, dallgëzime vrastare   për shpirtin e abuzim me besimin   dhe madhështinë e tij.  Thirrja e kësaj feste të madhnue-  shme është ajo, që bashkë me milio-  na vëllezërit tuaj, e kam përsëritur   shumë herë këto ditë: "Lebbejkall-  llahumme lebbejke", që në gjuhën   tonë të bukur shqipe do të thotë:   "Të përgjigjem Ty, o All-llah, të për- gjigjem"!   Është thirrje e dlirtë, që rrezaton   bardhësi, paqe, tolerancë, ndërtim   urash, shenjtërim jete, respektim të   lirisë, madhërim të dijes, pastërti të   moralit, nxitje drejt hallallit e largim   instiktiv nga haramet në jetë!  Me zemër të bardhë Kurban Bajra-  min, ju vëllezër e motra, Shkodër-  loces tonë të dashur, Shqipërisë e   shqiptarëve kudo në botë, mbarë   ymetit islam!  Mekë, Arabia Saudite,   2 tetor 2014.   imam Muhamed b. sytari  Myfti i Zonës Shkodër     nr. 10 (140) - Tetor, 2014 3   Që herët në mëngjes xhamitë  e Shkodrës janë zbukuruar   me tekbiret e qindra e mi-  jëra besimtarëve, të cilët sot kanë   tejmbushur faltoret me praninë e   tyre, duke iu përgjigjur thirrjes së   Zotit, për të kryer faljen e namazit   të sahabiut dhe atë të Kurban Baj-  ramit.  Kjo Festë e bekuar, e cila e ka   zanafillën që nga koha e babait të   profetëve, Ibrahimit (a.s), vjen si   përkujtim i bukur i kësaj sakrifice,   që robi bën për Krijuesin e tij, Zotin  e gjithë botëve.  Njëkohësisht, festa e Kurban Bajra-  mit është edhe solidaritet dhe gëzim   që i bashkohet miliona haxhilerëve  anekënd botës, të cilët kanë shkuar   për të kryer një nga shtyllat krye-  sore të Islamit, obligimin e Haxhit.   Pa dallim ngjyre dhe race, kombësie   dhe gjinie, me bindjen dhe besimin   e tyre i janë përgjigjur thirrjes së   Zotit (xh.sh) duke thënë: "Lebbejke  Allahumme Lebbejke" (Tu përgjigja  Ty o Zoti im, tu përgjigja).  Për shkak të luhatjeve të motit,   këtë vit, Kurban Bajrami në Shkodër   u fal në të gjitha xhamitë e saj, jo në   shesh, siç është bërë traditë që nga    Kurban Bajrami i vitit 2010.  Ceremonitë zyrtare u zhvilluan në   dy xhamitë qendrore të Shkodrës.   Fillimisht, në xhaminë “Ebu Bekër”,   ku imami i xhamisë, teologu Idmir   Plaku dhe teologu Arben Halluni  drejtuan ceremoninë e kësaj dite.  Ata kanë folur për rëndësinë dhe   simbolikën e kësaj feste dhe i kanë  bërë thirrje besimtarëve që kjo ditë  e bekuar të shërbejë për paqe, har-  moni dhe solidarizim për të gjithë   njerëzit në nevojë.  Ndërsa në xhaminë e Parrucën,   këtë ceremoni e drejtuan imami i  xhamisë, Naim Drijaj dhe teologu   Lavdrim Hamja. U fol për simboli-   kën e kurbanit në jetën e myslima-  nëve dhe u dhanë disa porosi dhe   këshilla rreth mënyrës së therjes dhe   shpërndarjes së kurbanit. Teologu   Lavdrim Hamja ka folur për mesa-  zhet e Islamit, të cilat përmbajnë   mesazhet e paqes, tolerancës dhe   harmonisë njerëzore. Gjithashtu, te-  ologu Hamja ka tërhequr vëmendjen   e besimtarëve duke bërë të ditur se   etiketimet e ndryshme të mediave   për Islamin dhe myslimanët, se ata   janë ekstremistë e nxisin dhunë etj.,   janë shpifje dhe denigrim i figurës   së myslimanit dhe fesë Islame. Ai ka   theksuar se argumentet fetare, nga   Kur'ani dhe tradita e Profetit (a.s)   tregojnë të kundërtën e asaj që jepet   në media rreth fesë tonë.  Gjithashtu imamët kanë falënde-  ruar besimtarët për kontributet e   tyre, për ndihmën ndaj nevojtarëve  dhe të varfërve dhe angazhimin për   të përmirësuar ditë pas dite shfaqjen   e tyre në shoqëri, si themel i saj.   Me përqafime dhe tekbire, besim-  tarët janë uruar në mes vete duke   marrë kënaqësinë e kësaj dite të   begatë, me lutje paqeje për njëri-  tjetrin.   harMonia e bajraMit   zbuKuron xhaMitë  Me besiMtarë     nr. 10 (140) - Tetor, 2014 4   Kurban bajraMi i sivjetshëM    Me shuMë Mirësi e begati   Mirësia dhe begatia e fes- tës së Kurban Bajramit  sivjet ka qenë e madhe,  jo vetëm në numrin e besimtarëve  që kanë mbushur sheshet dhe xha-  mitë për të kryer faljen e namazit të   Kurban Bajramit, por edhe në numrin   e madh të kurbaneve, të cilët janë   simboli i kësaj dite. Këtë gjë e tregon   më së miri numri i madh i kurbaneve   dhe pakove të mishit, të cilat u janë   shpërndarë njerëzve dhe familjeve   në nevojë të Shkodrës.  Pasi u bë evidentimi dhe shpër-  ndarja e gjithë sasisë së pakove të    mishit dhe numrit të kurbaneve, të   cilët iu dhuruan Myftinisë së Shkod-  rës, për t'i shpërndarë tek njerëzit   dhe familjet nevojtare të Shkodrës,  u dhanë mesazhet e kësaj feste dhe   urimet e saj. Janë shpërndarë 440   pako mish kurbani dhe 450 krerë   bagëti të imta (desh). Këto kurba-  në u shpërndanë nëpër xhamitë e   Shkodrës, Azilit të qytetit, shoqatë   së Dhuruesve të Gjakut dhe besim-  tarëve e familjeve nevojtare.  Me këtë rast, Myftinia Shkodër fa-  lënderon të gjithë kontribuesit dhe   bamirësit e shumtë, të cilët ndanë   nga pasuria e tyre në këtë ditë fes-  te, duke dhuruar gëzim për njerëzit   dhe familjet që patën fatin të marrin   pako dhe kurbanë me rastin e Kurban   Bajramit.  All-llahu (xh.sh) ua shpërbleftë të   gjithëve me mirësi dhe begati në të  dy botët.   Pritja Me rastin   e Kurban bajraMit   1435/2014  Ditën e shtunë, më 04 tetor  2014, me rastin e Kurban   Bajramit, Myftinia Shkodër   ka organizuar pritje tradicionale   për besimtarët dhe personalitetet e  ndryshme të qytetit.   Në  pritje  të  personaliteteve  të   ndryshme fetare dhe civile, si dhe   të besimtarëve dhe qytetarëve ishin   të pranishëm imamë dhe anëtarë të  këshillit të Myftinisë Shkodër.  Duke ditur se Myftiu i Shkodrës,   Imam Muhamed Sytari, këtë vit ndo-  dhet në vendet e shenjta, udhëheqës   i haxhilerëve të shkodranë, për të   kryer obligimin e Haxhit, këtë pritje   e udhëhiqte teologu Arben Halluni.  Me rastin e kësaj feste të bekuar,   kanë ardhur për vizita përfaqësues   të Arqipeshkvisë Shkodër, personali-  tetet më të larta të kishës Ortodokse   Shkodër, përfaqësuesit më të lartë të   Bashkisë, Kryetari i Qarkut, Prefekti,   deputetë, drejtues të partive politike   në Shkodër, përfaqësues të shoqata-  ve të ndryshme, intelektualë, studiu-  es dhe besimtarë të shumtë.     nr. 10 (140) - Tetor, 2014 5   rësimet personale për organizimin e  bërë nga drejtuesit dhe murshidët e  KMSh, duke vlerësuar njëkohësisht   edhe grupin e haxhilerëve shkodra-  në, që sipas tij, ishin një shembull   qytetarie dhe besimi, gjatë gjithë   ditëve të këtij udhëtimi të mreku-  llueshëm.  Myftiu solli në vëmendje të pra-  nishëmve disa nga përjetimet dhe   kujtimet e tij më të bukura, ku ndër   të tjera kujtoi se valëvitja e flamu-   rit shqiptar në ato vende të shenjta,   kishte një përjetim të veçantë, teksa   i bashkohej flamujve të shteteve dhe   kombësive të tjera, me plot dinjitet   dhe krenari, në rrugëtimet e sinqerta   drejt madhërimit të All-llahut dhe   lartësimit të Fjalës së Tij.  Në fund të aktivitetit, për të pra-  nishmit ishte përgatitur një koktejl   me ujë zemzemi dhe hurma të ardhu-  ra nga haxhi i sivjetshëm.   aKtiviteti Me haxhilerët    shKodranë të Këtij viti Paraditën e së enjtes, më 23  tetor 2014, Myftinia Shko- dër organizoi një takim me  haxhilerët shkodranë të këtij viti.  Në qendër të këtij aktiviteti ishin  disa nga kujtimet dhe emocionet e  përjetuara në vendet e shenjta, në  Mekë dhe Medine, gjatë tri javëve   të qëndrimit të tyre atje.  Aktiviteti nisi me shfaqjen në vi-  deoprojektor të momenteve më të   bukura të përjetuara gjatë haxhit   të sivjetshëm, si: veshja e ihramit,   tavafi përreth Qabes, qëndrimi në   Mina, dita e Arefatit, nata në Muz-  delife, gjuajtja e xhemerateve, vizita   në xhaminë e Hz. Muhammedit (a.s),   vizita në zonën e malit Uhud, vizita  e varrezës së sahabëve etj.   Takimi u përshëndet fillimisht nga   drejtori i Zyrës së Haxhit në Komu-  nitetin Mysliman të Shqipërisë, H.   Hamdi Çurri, i cili falënderoi Zotin   për mbarësinë e haxhit të sivjetshëm   dhe emocionet e përjetuara nga be-  simtarët shqiptarë, në tubimin më   të madh vjetor të ymetit islam. Ai   theksoi se këto takime i vlejnë më   së miri rikthimit në vëmendje të kuj-  timeve të bukura dhe emocioneve   të papërshkrueshme, që besimtarët   përjetojnë gjatë ditëve të qëndrimit   të tyre në Mekë dhe Medine.  Më pas, kujtime dhe emocione të   përjetuara gjatë këtij haxhi, kanë   sjellë edhe haxhilerët e nderuar: Gil-  man Kazazi, Artur Nikolla dhe Arfin   Tafa, që kanë dëshmuar momente të   bukura dhe përjetime të ndryshme,   që kanë lënë gjurmë në kujtesën e   tyre.  Ata kanë theksuar se, ndër të tje-  ra, haxhi është një mundësi e ma-  dhe për t'u takuar edhe me dijetarë  të shquar të ymetit islam, dëshmi e    vëllazërisë dhe harmonisë islame në   rrafsh global dhe një mundësi për të   kuptuar se ritualet fetare atje, janë   të veshura me emocione të mëdha   dhe kënaqësi shpirtërore të papër-  shkrueshme.  Në fund të këtij aktiviteti, Myftiu   i Shkodrës, Imam Muhamed Sytari,   shprehu falënderimet e tij dhe vle-     nr. 10 (140) - Tetor, 2014 6   faleMinderit dhe  haxh Mebrur!  N  ëpërmjet këtyre rreshtave,  e ndjej si detyrim moral të   bëj një falënderim publik,   shoqëruar me një urim të përzemërt,   pas kthimit nga “udhëtimi i jetës”,   haxhi i sivjetshëm në vendet e shenj-  ta në Arabinë Saudite, në periudhën   24 shtator – 13 tetor 2014.   Fillimisht, dua të shpreh falënde-  rimet dhe mirënjohjen më të madhe   për Kryesinë e Komunitetit Mysliman   të Shqipërisë dhe Drejtorinë e Ha-  xhit, për organizimin e këtij udhë-  timi të paharruar në Meke e Medi-  ne, për përpjekjet e lavdëruara në   lehtësimin e ritualeve të Haxhit të   sivjetshëm për grupin e madh të ha-  xhilerëve shqiptarë. Harmonia dhe   vëllazëria e dëshmuar gjatë këtyre   ditëve, ishin treguesi më i mirë i   suksesit dhe mbarësisë, me të cilat   Zoti i gjithësisë na mbuloi gjatë këtij   udhëtimi dhe ritualeve të shumta,   me të cilat u begatuan ditët tona.   Pastaj, grupin e murshidëve të për-  kushtuar në hak të grupeve përkatëse   dhe përtej tyre, për bashkëpunimin  korrekt dhe serioz dhe thjeshtësinë   e komunikimit të dëshmuar nga të   gjithë. Stafin organizativ dhe ekipin   mjekësor për gatishmërinë në çdo   moment.   Në veçanti, dua të falënderoj vëlle-  zërit e dashur: Ahmed Kalaja (imam i   xhamisë Dine Hoxha, Tiranë), Besnik   Leçini (myfti i Kavajës) dhe Edmir   Smajlaj (myfti i Malësisë së Madhe),   shokët e mi të dhomës dhe personat   me të cilët ndamë kryesisht barrën   e lëvizjes me grupet e haxhilerëve,   duke përjetuar një eksperiencë të   mrekullueshme dhe të paharruar.   Një mirënjohje e madhe për stu-  dentët tanë në Medine, shembull  i përkushtimit dhe i shërbimit të   çiltër. All-llahu i ruajtë e i dhashtë    mbarësi! Gjatë ditëve dhe netëve në   Mekë dhe Medine, ata ishin për ne,   jo thjeshtë ndihmëtar të gatshëm,   por vëllezër të sinqertë, me të cilët   u bëmë një, duke ndarë së bashku   lodhjen, vështirësitë, nevojat e ndry-  shme të haxhilerëve etj.  Në veçanti dua të shpreh një falë-  nderim të madh për grupin e haxhile-  rëve të Shkodrës, një model qytetarie   dhe përkushtimi në adhurim e lutje,   të cilët u dëshmuan për seriozitetin,   korrektësinë, angazhimin maksimal   për t’u dëshmuar kërkues të pëlqi-  meve të All-llahut, në adhurimet e   ndryshme gjatë ditëve të haxhit dhe   përtej tyre!  Të gjithë haxhilerët e Shqipërisë,   sidomos nanat e moshuara, baballa-  rët sakrifikues me pasurinë dhe shë-  ndetin e tyre, të rinjtë e devotshëm   me kokë në sexhde dhe me shpirt   tek tavafi përreth Qabes Hijebukur,   të cilët ishin pa dyshim një model   për t’u pasuar edhe nga haxhilerët   e vendeve të tjera!   Stafin e Myftinisë Shkodër për shër-  bimet e lavdërueshme ndaj haxhile-  rëve, në përcjelljen dhe në pritjen e   tyre në aeroportin e Rinasit, si një   traditë e përvitshme shërbimi ndaj   “miqve të Mëshiruesit”!   Prindërit e mi, familjen, vëllanë   dhe miqtë e shumtë, që ndoqën me  shumë emocion e dashamirësi këtë  UDHËTIM JETE!   All-llahu ju dashtë e ju pastë në   mbrojtje!   Haxh  Mebrur,  të  dashur  e  të   shtrenjtë miqtë e mi në këtë udhë-  tim të mrekullueshëm!  imam Muhamed sytari  Myfti i Zonës Shkodër  Shkodër, më 19 tetor 2014     nr. 10 (140) - Tetor, 2014 7   Pasdrekën e së martës, më 28  tetor 2014, Myftiu i Shkod-  rës, Imam Muhamed Sytari,   zhvilloi një takim pune me imamët   e qytetit. Në këtë takim pune, Myf-  tiu diskutoi me imamët e pranishëm   nevojën e gjallërimit të jetës fetare   në xhamitë e qytetit të Shkodrës dhe   përtej tyre, si dhe kërkoi angazhim   maksimal në shërbimet e tyre plot   përkushtim, në rrugën e gjallërimit  të xhamive dhe jetës fetare në to.  Në këtë takim u diskutua edhe për    gjallëriMi i jetës fetare,    Myftiu Mbledh iMaMët e qytetit   Myftiu kërkoi nga imamët që datat   e shënuara fetare, ngjarjet dhe per- sonazhet e qytetërimit islam shqip-  tar, të jenë objekt vlerësimi edhe   në hytbet e xhumasë. Me këtë rast,   Myftiu iu referua muajit nëntor, ku   theksoi se në këtë muaj, duhet vle-  rësuar personaliteti dhe kontributi i   Haxhi Vehbi Dibrës dhe i hoxhallarë-  ve të shquar atdhetarë, kontributi i  të cilëve fshihet, si të mos ishin ata   që realisht ishin; udhëheqësit shpirt -  ërorë të kombit shqiptar!  Myftiu tha se gjurma e Myftiut të   madh të shqiptarëve, që firmosi fet-  vanë e formimit të shtetit të ri shqip-  tar, nuk mund të fshihet nga asnjë   politikë tjetërsimi! Njëkohësisht tha   se me rastin e 100 vjetorit të Shqi-  përisë, të gjithë ishim dëshmitarë   sesi u anashkalua emri i nderuar i   Haxhi Vehbi Dibrës nga pushtetarët  e vendit dhe institucionet tona.  Në këtë takim kishte edhe disku-  time rreth larmisë së mundshme të   aktivitetit islam, ku imamët mund të   japin kontributin e tyre në shërbim   të vlerave islame, si me ligjërata,   shkrime e përkthime, si dhe në emi-  sionin e ri të Myftinisë Shkodër në   Radio Jehona, “Ora e xhumasë”.   nismën e re të lëvizjes së hatibëve   të qytetit në xhamitë e qytetit, duke   nisur nga e xhumaja e ardhshme dhe   deri në fund të vitit diellor 2014.   Myftiu theksoi se kjo nisëm, do të   ketë vlerat e saj, duke bërë të mu-  ndur lëvizjen dhe qarkullimin e ima-  mëve nga njëra xhami në tjetrën, në   rrugën e forcimit të harmonisë dhe   bashkëpunimit në mesin e muslima-  nëve të Shkodrës dhe përhapjes së   mesazheve të pjekura nga minberet  tona.     nr. 10 (140) - Tetor, 2014 8  h  adithe Për vlerën   e sahabeve (r.a.)  1. Profeti (a.s) thotë: "Më   i miri shekull i shekujve në botë, ësh -  të shekulli që jam unë në të, mandej   vjen shekulli i dytë, mandej shekulli   i tretë"1.  Dijetarët kanë thënë se ato shekuj   vazhdojnë deri në vitin 240 të emig-  rimit (d.m.th. shekulli është marrë   80 vjet).  2. Profeti (a.s) ka thënë: "frikëso-  nju zotit e druajeni atë, mos flisni   keq për sahabet e mi, se ai që i do ata   prej dashjes sime, i do, ai që i urren   prej mosdashjes sime, nuk i do.  ai që   i dëmton ata, është si të më dëmtojë   mua dhe ai që më dëmton mua ose   sillet keq me mua, është sikur të dojë   të dëmtojë zotin (xh.sh), të sillet keq   me të. ai që është ashtu, zoti (xh.  sh) e merr nga jeta këtu, shpejt, si   do" 2.  3. Profeti (a.s) thotë: "Mos i fyeni   sahabet e mi, se çdo kush prej jush   nuk mbërrin me shërbimin e tyre nga   zoti (xh.sh), bile as gjysmën e tyre.   islamizma ka filluar me ta, ata kanë   sakrifikuar gjithçka për hir të qën-  dresës, që kjo të përhapet e të udhë-  zojë jetën e njerëzve për të mirë" 3.  4. Profeti (a.s) një ditë ktheu ko-  kën nga qielli e pastaj tha:  "yjet janë   baza e qiellit, kur të zhduken ose të  fiken, i vjen qiellit premtimi i zotit,   d.m.th. vjen kiameti. edhe unë jam   baza e sahabeve të mi, kur të shkoj    1. Transmetuar nga Bukhari dhe   Muslimi.  2. Tirmidhi. 3. Bukhari.   unë, iu vjen sahabeve premtimi im   se, do të ndodhin luftëra, prova të   mëdha. shokët e mi janë mbështetja   e misionit tim. Kur të shkojnë ata, i  vjen misionit tim premtimi nga zoti   (xh.sh) dalin gënjeshtrat e shpifjet   në fe e njerëz që mundohen të ndër- rojnë esencën e shpirtit, kërkesat e  urdhrat në këtë fe" 4.  5. Zonja Aishe, gruaja e Profetit   (a.s), e nëna e besimtarëve i thotë   nipit të saj Urve: "hej nipi im urve,   njerëzit janë urdhëruar të kërkojnë   ndjesë për sahabe të Muhammedit.   ata në vend të asaj i kanë fyer e sha-  rë sahabet, ata që flasin keq për ta   kanë dalë urdhrit të Profetit (a.s), i  cili është urdhri i zotit (xh.sh)” 5.  6. Abdull-llahi, djali i Omerit (r.a)   thotë: “Kur të shihni e të bashkohen   me ata, të cilët fyejnë e shajnë saha-  bet e mi, thuaju mallkimi i zotit (xh.  sh) mbi të keqin ndërmjet jush"  6 ,   d.m.th- qoftë mallkimi mbi ata që i   shajnë sahabet, të cilët i ka pëlqyer  Zoti (xh.sh) e Profeti (a.s).  ne duhet t’i duaM  sahabet  1. Enesi (r.a) thotë:  "erdhi një burrë   te Profeti (a.s) e tha: - "hej, i dërgua-  ri i zotit( xh.sh), kur është kiameti?   Profeti u përgjigj: Çka ke përgatitur   për të? burri tha: dashjen e zotit (xh.  sh) e të Profetit (a.s). Profeti (a.s) u  përgjigj: - ti je nesër me atë që do.   Enesi (r.a) thotë se nuk jemi gëzuar   për një send (mbas pëlqimit të kë-  saj feje), sa jemi gëzuar me fjalën   e Profetit (a.s): "Ti je nesër me kë   don". Enesi (r.a) ka thënë: Unë dua  Zotin (xh.sh) me Profetin (a.s) edhe   Ebu Bekrin e Omerin dhe shpresoj të   jem me ata dhe në qoftë se nuk kam  punët e tyre të mira"7 .   4. Muslimi. 5. Muslimi.  6. Tirmidhi.  7. Muslimi.    2. Profeti (a.s) thotë: "zoti më ka   zgjedhur mua Profet dhe më ka zgje-  dhur shokët e mi, dikush më është   bërë ministër, ca dhëndurrë e tjerë   baballarëve të grave, ai që i shan ata,   i mjeri ai, atë do ta mallkojë  zoti (xh.  sh), nga ai njeri nuk pranon obligim  fetar dhe nuk pranon gjë në vend të    asaj që ka bërë, se ka bërë shumë   keq"8.  3. Profeti (a.s) thotë: "Mos të më   flasë kush prej jush për kend, se unë   dua e dëshiroj të dal para jush me   zemër të pastër, pa menduar keq në    8. Mukhal-las Edh-Dhehebi.   shejkh vehbi s. gavoçi   disa hadithe sherife   Për vlerën e sahabeve (r.a.)   "Mos i fyeni   sahabet e mi, se   çdo kush prej jush   nuk mbërrin me   shërbimin e tyre nga   Zoti (xh.sh), bile   as gjysmën e tyre.   Islami ka filluar   me ta, ata kanë   sakrifikuar gjithçka   për hir të qëndresës,   që kjo fe të përhapet   e të udhëzojë   jetën e njerëzve   për të mirë".     nr. 10 (140) - Tetor, 2014 9   këdo prej jush"9.  Sahabet janë të lavdëruar në Kur’an   e në hadithe në përgjithësi, mirëpo  disa prej tyre janë përmendur edhe   me emra. Këta janë të shumtë, por ne   këtu po paraqesim disa prej tyre.  1. Për sahabet më të afërt e më të   pëlqyer se të tjerët për punët e mira   e sjelljet e veçanta të pëlqyera në Is-  lam, d.m.th. nga Zoti (xh.sh) dhe Pro-  feti (a.s), kallëzon Abdurr-rrahmai,   djali i Oufit, se Profeti (a.s) ka thënë:   "ebu bekri është në xhenet (duajeni   pa fjalë për xhenet), po ashtu ymeri,   osmani, aliu, talha, zubejri, abdu-  rrahmani, djali i oufit, seadi, djali i   vek-kasit, saidi, djali i zejdit, ebu   ubejde, djali i xherr-rrahit; të gjithë   ata janë për xhenet me fjalën e nje- riut që interpreton nga zoti dhe nuk   gënjen, as gabon, as harron” 10.  2. Usame, djali i Zejdit (r.a) tregon   se Profeti (a.s) përkëdhelte atë me   Hasanin dhe thonte: “hej zoti im, i   dua këta të dy dhe ti, duaji ata".   Për Z. Khalidin, djalin e Velidit, ka   thënë: “Khalidi është një nga shpatat    9. Tirmidhi.  10. Tirmidhi.   e zotit (xh.sh)”.  Për Ensaret, banorët e Medines,   kur filloi të shpallet feja e madhe,   ka thënë: "nuk i do ensaret veç be-  simtari, se e di se kanë sakrifikuar   veten e gjënë për fe dhe nuk i urren  veç hipokriti"11.  3. Abdull-llahi, djali i Selamit, i cili   ishte prift çifut i njohur, posa pa Pro-  fetin (a.s) e dëgjoi disa fjalë të tij,   pëlqeu fenë Islame.  Sahabiu thotë: Abdull-llahi, djali i   Selamit, ka parë një ëndërr në kohë   të Profetit (a.s), të cilën ia kallëzova   atij. Përmbajtja e ëndrrës qe: Isha në   një lulishte me gjelbërime. Në mes   të saj ishte një shtyllë hekuri, fundin   e kishte në tokë, kokën në qiell, në  krye të asaj shtylle ishte një hallkë.   Dikush më tha: Ngjitu! I thashë: Nuk   mundem. Më erdhi një shërbëtor, i   cili më kapi rrobat e mia nga shtati e   më ngriti lart me duart e tij. Kështu   iu ngjita asaj shtylle, derisa mbërrita   në krye të saj dhe aty e kapa me duar   atë hallkë. Dikush më tha: Kapu mirë   për atë hallkë. Më doli gjumi e hallka    11. Bukhari.   ende ishte në dorën time.”12   la  kallëzova  Profetit  (a.s)  atë    ëndërr. Ai më tha: "ajo lulishte që   pe në ëndërr është islami, ajo shty-  llë është shtylla e islamit, ajo hallkë   është hallka më e sigurt, ti je musli- man derisa të vdesësh".  4. Nëna e Harithes, djalit të Sura-  kas, kallëzon: Erdhi nëna e djalit të  vetëm, të rënë dëshmor në luftën e  Bedrit, vrarë nga një i panjohur me   shigjetë, te Profeti (a.s) e i tha: "Hej   i dërguar i Zotit (xh.sh), a nuk më   tregon për djalin Harithe, si është   gjendja e tij? Nëse është për xhenet,   do të duroj, por në qoftë se është për   zjarr, do të qaj, sa të mundem."  Profeti iu përgjigj:  "hej, nëna e ha-  rithit, në xhenet ka lulishte, jo veç   një dhe djali yt është ngritur në fir-  dousi, d.m.th. në gradën më të lartë  në xhenet".  Profeti (a.s) ka treguar me emra se   janë për xhenet. Ne u mjaftuam me  një pjesë të tyre, me këta trëndafilë   të paktë nga ajo lulishte që ka me   mijëra trëndafilë e lule të tjera.   12. Bukhari.     nr. 10 (140) - Tetor, 2014 10   foto nga haxhi 2014     nr. 10 (140) - Tetor, 2014 11   foto nga haxhi 2014     nr. 10 (140) - Tetor, 2014 12  Mbyllni sytë  Për PaK dhe Përfytyrojeni veten    në Krah të PejgaMberit (a.s)…  Mbyllni sytë për pak dhe  përfytyrojeni veten tuaj  në krah të Pejgamberit    (a.s), atë ditë kur nisi rrugëtimin e   tij të gjatë e të rrezikshëm për jetën  dhe misionin e tij, nga vendlindja e  shtrenjtë, Meka, drejt Jethribit, Me-   dines së Ndriçuar me nuranijetin e   tij...   Mendojeni këtë për pak, teksa sill-  ni ndër mend fjalën e tij të transme-  tuar nga Ibni Omeri, në librin e saktë   të Imam Bukhariut, teksa u thoshte   sahabëve të tij: "Ata, që më së shum-  ti më duan mua nga ymeti im, janë   disa njerëz, që do të jepte ndonjëri   prej tyre familjen dhe pasurinë e tij,   për të më parë"!  Bëjeni dhe pyesni zemrën tuaj sesa   hise të këtij citimi ka brenda saj? Sa   hise të kësaj dëshmie të shtrenjtë   dhe rrugëtimi drejt kësaj dashurie të   sinqertë e ndërtuese, ka secili prej   nesh, që pretendon sot dashninë re-  ale të Hz. Muhammedit (a.s)?  Për pak, mendojeni veten si Ebu   Bekri, besniku sakrifikues, që tek -  sa i lotonin sytë nga shqetësimi për   jetën e të Dërguarit, i drejtohej me   butësinë e të dorëzuarit para duar-  ve të Edukatorit: "Nuk kam frikë për   veten, o i Dërguar i All-llahut, por   frikësohem të vritesh ti!..."  Mendojeni veten në postin e Aliut   trim, besnik e sakrifikues, që teksa  mushrikët mekas vërsuleshin për ta    vrarë, aty, në shtratin e Pejgamberit,   ku ai ishte shtrirë në pritje të këtij   momenti, burrërisht dhe me krenari-  në e Islamit, ishte i gatshëm të sakri-  fikohej, që Resulull-llahu të jetonte,   ai dhe misioni i tij global...  Mendojeni veten tuaj në postin   e Omerit, besnikut trim, që teksa   thërriste me të madhe, në zemër të   Mekës (kur të gjithë kishin frikë të   dëshmonin Islamin nga frika për je-  tën), se po emigronte në rrugën e    dashnisë së All-llahut dhe të Dërgua -  rit të Tij, kishte vendosur të jepte   edhe jetën e tij, që Pejgamberi dhe   sahabët të ndjeheshin të qetë nga   presionet femohuese.., që ata, qe-  tësisht të dilnin haptas me thirrjen   e tyre, duke kaluar pragun e frikës   dhe ndrojtjes…  Mendojeni veten në postin e saha-  bëve të shumtë, mbi hurmat e Medi-  nes, që prisnin me padurim ardhjen   e Zotërisë së bijve të Ademit, për të   dëshmuar toka dhe qielli: "Taleal  Bedru alejna…" - "Hana e Plotë u   shfaq ndër ne…", për të nisur bash-  karisht një proces të dritshëm ndër-  timi, të një jete të re, mbi bazat e   shëndosha të fesë dhe udhëzimit të   pastër hyjnor, nga burimi më i pastër   dhe origjina e tij; Hz. Muhammedi   (a.s)…  Mendojeni veten në postin e Ebu   Ubejdes, që teksa rrëzohej përtokë   martir, aty, në fushën e Uhudit, me dy   duart e prera dhe flamurin e Islamit,   që nuk e lëshonte nga gjoksi, thërris-  te në frymën e fundit: “Muhamme-  dun Resulull-llah…” – “Muhammedi   është i Dërguar i All-llahut…”  Bëjeni për pak momente, teksa qe-  tësisht reflektoni mbi këtë datë të   shënuar të kalendarit islam, me sytë   e mbyllur dhe zemrën e kthyer nga    kibla e dashnisë, Hz. Muhammedi   (a.s), origjina e mirësive dhe Prijësi   i Zgjimeve të mëdha…  Sonte nuk është festë, festat tona   janë të përcaktuara! Sonte është ditë   dhe natë reflektimi, për të lexuar në   heshtje meditive atë që ishim dhe   për të parë me thellësi se ku jemi   dhe si jemi transformuar, nga heshtja   e gjatë e padobishme, nga toleranca   e verbër vend pa vend dhe nga negli-  zhenca aktive ndaj fesë dhe ndjenjës   fetare, zbehja e thirrjes së besimit   në jetën tonë… Për të vështruar drejt   së ardhmes, por duke e ditur se ku   dhe si duam të jemi, bazuar mbi këto   thirrje të largëta lavdie dhe krenarie   legjitime!  E gjithë bota sot, kanë axhendat e   tyre, ne e kemi një të tillë? Të gjithë   bëjnë llogaritë e tyre, me të drejtën   e lirisë së veprimit dhe shprehjes së   saj, ne e bëjmë llogarinë tonë, atë të   fëmijëve dhe të ardhmes së tyre, atë   të komunitetit tonë dhe forcës së tij   dhe lulëzimit të udhëzimit hyjnor,   me të cilin jemi brumosur ne dhe fa-  miljet tona? Të gjithë punojnë për   qëllimet e tyre, ne ku jemi vallë?  Dostojevski, tek “Vëllezërit Kara-  mazov”, rrëfen për rikthimin e Je-  zusit dhe gjykimin e inkuizitorëve.   Në përballjen e tij me kryegjyqtarin     nr. 10 (140) - Tetor, 2014 13   Myftiu Mbajti hytben    e KthiMit nga haxhi  Ditën e xhuma, më 17 tetor  2014, Myftiu i Shkodrës,  Imam  Muhamed  Sytari,   mbajti hytben e xhumasë së parë    pas kthimit të tij nga haxhi i sivjet-  shëm në vendet e shenjta në Arabinë   Saudite.  Nga minberi i xhamisë së Parru-  cës, Myftiu foli mbi madhështinë e   lidhjes së muslimanëve me Islamin  e tyre dhe rëndësinë që ka sot mos    ndikimi nga propaganda islamofobe   në mbarë botën.  Myftiu solli emocione të shumta   nga haxhi i sivjetshëm, ku dëshmoi   se Islami është feja e këtij shekull   dhe thirrja më e pasur drejt Paqes,   Dijes dhe Mirëqenies në jetë. Ndër të   tjera ai theksoi: “Në haxhin e sivjet-  shëm, pata mundësi të shoh realisht   një dimension tjetër të madhështi-  së së fesë tonë, përhapjen e saj të   shpejtë dhe përqafimin me bindje   në  mbarë  botën.  Delegacionet  e   shumta me haxhilerë, si nga Suedia,   Norvegjia, Italia, Zvicra, Hollanda,   Franca, Amerika, Kanadaja, Austria,   Australia, Indonezia, India, Pakis-  tani, Rusia, Rumania, Dagestani,   Çeçenia, Maqedonia, Kosova, Shqi-  përia, Turqia, Kazakistani, Kongo,   Mali, Somalia, Etiopia, Libia, Egjip-  ti, Tunizia, Taxhikistani, Kamboxhia,    famëkeq, ky i fundit i drejtohet të   rikthyerit: “Këta që të rrethojnë, ne-  sër do të jenë kundërshtarët tuaj më   të flaktë”… Ndoshta, në fantazitë e   romancierit, kjo duket si një dritë   shprese për rivendosjen në vend të   një drejtësie të mbuluar nga pluhuri   i injorancës dhe heshtjes vrastare të   shekujve.  Ndërkohë,  Abbas  Mahmud  El-  Akkad, mendimtari i shquar egjip-  tian, pyet: “Po sikur të rikthehej   Muhammedi (a.s) dhe të shihte re-  alitetet tona?!”  Në fakt, Zotëria i jonë, nuk kthe-  het më në këtë botë, ndryshe nga   vëllau i tij, Hz. Isai (a.s), të cilin Zoti   e mbrojti nga komploti i izraelitëve   dhe Juda Askarjotit, duke e lartësuar   të gjallë, në mbrojtjen e Tij, për t’u   rikthyer në tokë në një moment që   vetëm Ai e di…  Në fakt, ne nuk do të presim ri-  kthimin e Hz. Isait (a.s), për të na   tërhequr vëmendjen drejt udhëzimit   të saktë dhe drejt dyerve të traditave   të pastra të vëllaut të tij të vogël,   Muhammedit (a.s)!  Në fakt, ne duhet të lëvizim dhe të   mos humbim kohën; të dëshmohemi   individë të fuqishëm për të tejkaluar   sëmundjet e kohës dhe viruset vras-  tare të saj..! Të dëshmohemi të gat-  shëm për të hyrë në shkollën e Hixh-  retit, për të dëshmuar e sotmja dhe  e ardhmja e jonë për dashninë tonë   dhe vullnetin e patjetërsueshëm për   të qenë pjesë e Fjalës së tij të mre-  kullueshme: "Ata, që më së shumti   më duan mua nga ymeti im, janë disa   njerëz, që do të jepte ndonjëri prej  tyre familjen dhe pasurinë e tij, për  të më parë"!  Qoftë një vit i mbarë reflektimi!   Qoftë një vit i mbarë për mbarë yme-  tin islam dhe Thirrjen tonë Mëshirë  për mbarë botrat!  Shkodër, 25 tetor 2014  (1 Muharrem 1436,   dita e parë e vitit të ri hixhri)  imam Muhamed b. sytari  Myfti i Zonës Shkodër   Uganda, Kenia, etj, nga perëndimi   në lindje, në një kohë të vetme, me   një thirrje të vetme, në harmoni të   plotë me njëri-tjetrin, ishin dhe janë   dëshmia më reale e faktit se përtej   fushatave pafund të islamofobisë,   trillimeve, shpifjes, urrejtjes dhe   përçudnimit të imazhit të kësaj feje   të madhnueshme në mbarë botën,   miliona besimtarë njëherazi thërra-  sin dhe dëshmojnë me të madhe:   “All-llahu ekber”; thirrjen e paqes,   harmonisë dhe ndërtimit të urave në   mbarë botën!”  Myftiu theksoi gjithashtu se në   ditën e Arefatit, në vendet e shenj-  ta u lut edhe në gjuhën shqipe, ku   theksoi: “Në Arefat, në ditën më të   shenjtë të vitit, në momentet më të   bekuara të vitit, u lut edhe në shqip!   U lut: “O Zot ruaje Islamin e shqip- tarëve, mbroje atë nga propaganda   e tjetërsimit! O Zot bekoje tokën   shqiptare dhe forcoje Islamin, fenë e   paqes, si garanci për tokën tonë!” U   lut në shqip, shumë u lut atë ditë!”  Më pas, Myftiu dëshmoi disa nga   emocionet më të bukura, me she-  mbuj konkretë nga përkushtimi dhe   sakrifica e haxhilerëve shqiptarë   në pelegrinazhin fetar vjetor më të   madh në botë.     nr. 10 (140) - Tetor, 2014 14   nga ditari i haxhit...   i. Çdo ditë që kalon, kuptoj më shu-  më se madhështia jote, o Mekë e  bekuar, qëndron pikërisht në for-  cën e madhe tërheqëse, që Zoti ka   vendosur në themelet e Shtëpisë së   Lashtë, ku, saherë ndodhemi përba-  llë saj, përfshihemi në dinamikën e  tavafit, duke dëshiruar që ai të mos  ndalojë më...  Madhështia jote o Mekë, qëndron   pikërisht në ato lutje të dala nga lo- tët e miliona njerëzve, thuajse ditë   për ditë, që lartësohen drejt qiej-  ve, si re drite, që në vetvete ngelen   garanci mirësie për mbarë botën e   trazuar nga devijimi i Kabilëve në   tokë...   Qyteti i lashtë i Ismailit, prekja e   të nënshtruarit Ibrahim, vendlindja   e ma të dashtunit Hz. Muhammed,   s'ka sesi të mos jetë kështu siç është:   vendpushim i zemrave...   ii.  Dje  pasdite,  në  përfundim  të   gjuajtjes së fundit të guralecëve,   në mesin e turmës së madhe të ha-  xhilerëve të pranishëm, më ra në  sy një pjestar i grupit tonë, që po   përqafohej me shumë dashamirësi   me një musliman aziatik, që kalonte   aty pranë. Të dyve u qeshnin sytë.   Nuk kuptoheshin. Njëri fliste shqip,  tjetri ia kthente me gjuhën e tij, që   tingëllonte si psherëtimë mbi murin   kinez. Me sytë e ndezur, përsërisnin:   "All-llahu ekber... All-llahu ekber..."  dhe shtrëngonin duart në një këna- qësi të përligjur.  Po mendoja, sa madhështore (si   vetë fjalia e tyre e përbashkët) e sa   ngazëllyese për mbarë botën tonë   do të ishte sikur edhe drejtuesit   e botës arabe dhe asaj islame (në   një perspektivë pak më të largët),   të shtrëngonin duart e unifikimit të    monedhës, ekonomisë, ushtrisë, po-  litikës së jashtme, sigurisë së brend-  shme, dialogut me jomuslimanët,   bashkëpunimit për shërimin e pa-  dijes, qëndrimin me dinjitet përballë   ekstremizmit dhe fanatizmit të ver-  bër e sakat në emër të fesë islame,   shërimit të papunësisë e varfërisë,   ruajtjes së natyrës, zhvillimit të in- dustrisë, nxitjes dhe shpërblimit të   kërkimeve shkencore në vendet e   tyre etj, etj, pa fund...  Mendoja, teksa ata të dy vijonin   të përsërisnin: "All-llahu ekber",   duke shtrënguar të djathtën e shoqi-  shoqit, me të cilën, pak më parë, ki- shin goditur simbolikisht shejtanin   e mallkuar, nxitësin dhe frymëzuesin   e krejt të keqes në botë...  All-llahu ekber! iii.  Pas tavafit të sotëm, pak para eza-  nit të akshamit, u ula të pushoj diku   përballë Qabes, në pritje të namazit.   Dikush më dha selam. Personi në të  majtën time ishte një burrë rreth të   pesëdhjetave a pak më shumë. Ishte   nga Taxhikistani. Quhej Usman, me    (Mekë, 7 tetor 2014)   Ajo, Qabja  e tavafeve  dhe lutjeve  plot prekje  vëllazërie islame...  Qabja e vlerave  të heshtura  globale..!     nr. 10 (140) - Tetor, 2014 15   theks të fortë te shkronja "u" (sipas  shqiptimit të tij).  Kur mësoi për mua, emrin, kombë-  sinë, pozitat gjeografike të vendlind-  jes time, punën etj, Haxhi Usmani   (që më drejtohej sa me duar, sa me  ndonjë fjalë, aty tek-tuk, arabisht e   ndonjë në gjuhën e tij, (si: kartoshka   (patate), teksa më tregonte se merrej   me bujqësi), sa me celularin e tij, ku   herë pas here shkruante shifra, që li-  dheshin me data e numra të bisedës   tonë), nisi të më drejtonte ca pyetje.   Ishin shumë të thjeshta. Ishin shu-  më të pastra. Tamam si në këtë rast,   kur para Qabes, një taxhiku i ulet   në krah një shqiptar, për vendin e   të cilit, prodhuesi i "kartoshkave",   nuk ka asnjë ide. U zhvillua dialogu  i mëposhtëm:  Ai: Shqipëria, muslimane? Unë: Rreth 70%.  Ai: Shqipëria qenka i vetmi vend   musliman në Evropë?   Unë: Inshallah. Ai: Presidenti juaj, musliman? Unë: Po. Ai: Hanefi?  Unë: Me siguri. Ai: Falet? Unë: Shpresoj. Ai: E ka bërë haxhin? Unë: Nuk e di, inshallah i mundë-  sohet ta bëjë.  Ai: Shqipëria, fesad?  Unë: Shumë fesad dhe shumë xha-  mi!?   (vështron habitshëm) Ai: Si quhet Kryemyftiu i juaj? Unë: Ne nuk kemi Kryemyfti, kemi   kryetar.  Ai: A do lutesh për mua? Unë: Po, me shumë kënaqësi! --------------------   Ndërkohë, teksa ne ishim zhytur   në një bashkëbisedim krejt natyral,   në të djathtën time ulet një burrë i ri   në moshë, Ahmedi. Ishte nga Soma-   lia. I ndriçonte fytyra nga shenja e   lotëve. Ishte Hafiz Kur'ani. (më vonë   do më thoshte se tradita e hifzit të   Kur'anit tek të rinjtë e vendit të tij   është shumë e përhapur)  Dialogu zgjerohet: Unë: Usman, ky është Ahmedi nga   Somalia!  Usmani: Somalia? Pirat, pirat! (dhe   qesh)  Ahmedi: Ti, musliman? Usmani: Po. Ahmedi: Ti, terrorist?  (dhe të tre qeshim brenda etikës së   vendit të shenjtë, ku ndodhemi dhe   vazhdojmë të flasim, rrethuar me qe-  tësi e paqe vendesh të shenjta)  --------------------   Pas faljes së akshamit dhe bash-  këbisedimit të gjatë, plot shprehje   urtësie, me Usmanin dhe Ahmedin,   u ngrita të largohem. Kaq ishte. U   përshëndeta me të dy. Në fakt, kishte   pak emocion kjo përshëndetje. Nisa   të hedh hapat e parë, i shoqëruar   nga lutjet me zë të ulët për dy vë-  llezërit e mi. Vetëm pak hapa larg   shkallëve, u ndala për pak dhe kthe-  va kokën. Ata ishin aty, tashmë me   fytyrë nga Qabja, në lutje. Për një   çast hodha sytë nga madhështia e   Saj. Ishte edhe më e bukur se para   pak minutave, e shtrenjta Qabe! I   buzëqesha dhe kapa fillin e lutjeve   të lëna në gjysëm. Aty-këtu, djathtas   e majtas, kishte edhe të tjerë si puna   e jonë. Kushedi se për çfarë flisnin.  Kushedi se si kuptoheshin. Kushedi  çfarë mësonin nga njëri-tjetri...  E, Qabja, rreth së cilës zhvillohe-  shin bashkëbisedime të huajsh, të   njësuar në Dashninë e qëndrimit   para Saj, sa vinte e shtonte bukuri   e madhështi... Ajo, Qabja e tavafeve   dhe lutjeve plot prekje vëllazërie is-  lame... Qabja e vlerave të heshtura  globale..!  imam Muhamed b. sytari     nr. 10 (140) - Tetor, 2014 16   Gjëja e parë që ka zbritur nga  Kur'ani ka qenë fjala "Ikra"!   - lexo!  "Lexo me emrin e Zotit tënd, i cili   krijoi" (Alak: 1).  Ky është urdhri i parë hyjnor që   zbriti në Islam.  Urdhër për çdo njeri që të lexojë.  Përpara urdhrit për tu falur, për të   agjëruar, përpara hollësive të dispo-  zitave dhe përpara fjalëve për aki-  den, Allahu ka thënë "Lexo"!  Kur'ani është unik në mesin e lib-  rave të mëparshëm, që fillon me këtë   fjalë dhe këtë urdhër. Ky është kulmi   i nderimit të dijes dhe dijetarëve, që   e para shkronjë në fe të jetë urdhër   për të lexuar dhe për të kërkuar dije.   Ajeti e përcakton llojin e diturisë së   kërkuar:   "Lexo me emrin e Zotit tënd, i cili   krijoi" (Alak: 1).  Ajo është dija me Allahun dhe për   Allahun. Dituria e mirë dhe fisnike.   Dituri për dobi dhe jo për dëm.  Pas kësaj, ajetet kanë vazhduar, të   cilat urdhërojnë për dije dhe nxisin  për të:  "Dhe, thuaj: Zoti im, ma shto ditu-  rinë" (TaHa: 114)  "Thuaj: Udhëtoni nëpër tokë dhe   shikoni (vëzhgoni) se si ka filluar   krijimi" (Ankebut: 20)  "Allahu i lartëson ata që kanë be-  suar prej jush, por atyre që u është  dhënë dituri kanë shkallë më të lar- ta" (Muxhadele: 11)  "Thuaj: A janë të barabartë ata që   dinë dhe ata që nuk dinë"? (Zumer: 9)   dituria dhe Puna   "Allahu dëshmoi se nuk ka zot tje-  tër, veç Tij, edhe engjëjt dhe njerëzit   e ditur" (Ali Imran: 18)  Allahu i ka bërë njerëzit e ditur   pranë Tij së bashku me engjëjt e  afërt për nga vlera e dëshmisë së   tyre, dhe kjo është fundi i asaj që   mund të ëndërrojë njeriu prej lar-  tësimit të pozitës; të përmendet me  Allahun dhe engjëjt e Tij.  Fjala "dije" dhe përbërëset e saj,   përsëriten në Kur'an afërsisht 850   herë. Allahu betohet në laps dhe në   atë që shkruan "Nun. Pasha lapsin   dhe atë që shkruajnë" (Kalem: 1)  Ajo nuk është dituri teorike boshe,   por ajo është dije e shoqëruar me   punë. "Dhe, thuaj: Punoni, se Allahu   do ta shikojë punën tuaj..." (Toube:  105)  Në çdo vend që Kur'ani flet për "ata   që kanë besuar" e shoqëron këtë be-  sim me punën dhe thotë: "Ata të cilët   kanë besuar dhe kanë bërë vepra të   mira". Në dhjetëra ajete përsëritet   ky shoqërim dhe kjo pandashmëri.  Kjo është përsëritje me qëllim që   të ngulitet plotësisht në mendje se   nuk ka besim, veçse me punë dhe   me vepra, dhe se punët janë ato që   qartësojnë të fshehtat e zemrës dhe   ato janë që argumentojnë fisnikërinë   e fisnikut, bindjen e adhuruesit dhe  mirësinë e bamirësit.  Për arsye se i pari urdhër në Kur'an   dhe Islam, ka qenë urdhër i qartë për   lexim dhe mësim, nuk i lejohet asnjë   injoranti që nuk lexon të pretendojnë   Islamin, sado që të falet, të agjërojë,   të mbajë tesbih dhe të thojë "la hav-  le ve la kuvvete il'la bil-lah", "bismi-  lah" e të këndojë me Kur'an.  Lindja arabe tani, me gjithë injo-  rancën dhe dembelizmin që ka, ajo   është mohuese (qafire) e priorite-  teve të Kur'anit dhe të fesë. As nuk  lexojnë, as nuk mësojnë dhe as nuk   punojnë. Në vend të dijes dhe punës    nuk shohim përreth nesh, veçse in- jorancë dhe dembelizëm.  Çdonjëri prej tyre përfytyron se   është prej banorëve të xhenetit ve-  tëm se ai mban në kartën e identite-  ti emrin Muhamed, është mysliman   me trashëgimi dhe posedon një libër   Kur'ani.  Por, harron se e para fjalë në atë   Libër është "Lexo" dhe ai nuk lexon.   Se Allahu thotë: "Dhe, thuaj: Punoni,   se Allahu do ta shikojë punën tuaj..."   (Toube: 105)  Dhe, ai nuk punon, por sillet nëpër   kafene duke u gogësitur.   Madje, dijetari perëndimor evro-  pian me diturinë, punën, mendjen,   aktivitetin e vazhdueshëm moral,   është më afër esencës së Islamit dhe   esencës së Kur'anit, se sa lindori de-  mbel, gjysmak dhe i zhytur me të dy   veshët e tij në injorancën e zymtë.  Ne duhet ta kuptojmë Kur'anin,   përpara se të pretendojmë se jemi   prej pjesëtarëve të Kur'anit.  Ata të cilët fshijnë dembelizmin e   tyre me xhyben e mistikut e ndonjëri   prej tyre thotë, ndërkohë që është   tërhequr në një qoshe boshe dhe   meditim bosh, unë jam mistik! Ha-  rron se emigrimi (hixhreti) për tek   Allahu tek mistikët nuk bëhet, veçse    dr. Mustafa Mahmud   Fjala "dije"   dhe përbërëset e saj,   përsëriten në Kur'an   afërsisht 850 herë.   Allahu betohet në laps   dhe në atë që shkruan   "Nun. Pasha lapsin   dhe atë që shkruajnë"     nr. 10 (140) - Tetor, 2014 17   perëndimorë për çdo gjë që lexoj- më dhe shikojmë prej shkencave dhe  industrisë së mahnitshme. Sikur të  ishim përpjekur të kuptojmë Librin  tonë dhe të ecim në udhëzimin e  tij, do t'i kishim paraprirë në këto   shkenca.  Një numër i paktë i dijetarëve arab   kanë ecur me këtë metodë në fillimet   e Islamit dhe patën një kontribut të   madh, ndikuan tek Perëndimi dhe   pasuruan kulturën e tij, në kohën që   ky Perëndim ishte i zhytur në errësi-  rën e shekujve të mesjetës.  Kujtojmë  Xhabir  ibn  Hajan  në   kimi.  Ibn Sina në mjekësi. Ibn Rushd në filozofi. Ibn Arabi në misticizëm.  Ibn Hejthem në inxhinieri dhe ma-  tematikë.  Kujtojmë andaluzianët për shpikjet   e tyre në muzikë dhe poezi.  Kujtojmë shkencëtarë arab të as-  tronomisë, dhe pjesa më e madhe   e galeksive yjore, akoma edhe sot   mbajnë emrat e tyre arabë në buri- met e huaja.  Fjala "embik", të cilën e përdori   Xhabir ibn Hajan për aparatin e pi-  katores, akoma edhe sot përdoret në   frëngjisht "ambique" dhe prej saj del   folja "ambiquer", pra pikon.  Numrat dhjetor në llogaritje, nuk   i ka njohur Perëndimi, veçse për -  mes arabëve. Pra, ka pasur dije dhe  punë.   Dhe, kur ka pasur dije dhe punë,   ka pasur kontribut dhe ka pasur   qytetërim, e Kur'ani dha çelësin e   qytetërimit.  "Lexo".  Bëri këtë çelës, fjalën e parë të   zbritur dhe gjëja e parë që Shpallja   ka urdhëruar Muhammedin (a.s) dhe   ymetin e tij. Ai që nuk lexon, nuk e   meriton të jetë prej ymetit të Mu-  hammedit (a.s) dhe as të pretendojë   për veten e tij se mban Kur'anin dhe   e kupton atë.  Ai që di dhe nuk punon me atë që   di, ai është bosh në punë, në gjurmë   dhe në fe.  Kur'ani thotë për Ibrahimin (a.s)   që po ndërtonte Shtëpinë:   "Kur po ndërtonte Ibrahimi theme-  let dhe Ismaili: Zoti ynë na e prano   prej nesh, me të vërtetë Ti je Dëgjue-  si, i Dijshmi". (Bekare: 127)  Mendja projekton, dora ndërton   dhe zemra lavdëron duke psherëtitur   "Zoti ynë na e prano prej nesh, me të   vërtetë Ti je Dëgjuesi, i Dijshmi".  Dije, punë, besim dhe ndërtim.  Kjo është feja e vërtetë, siç na e   paraqet Kur'ani.  Kur'ani flet për besimtarët punëto-  rë me fjalët më të mira:  "Ata, të cilët kanë besuar dhe bënë   vepra të mira, të tillët janë krijesat  më të mira". (Bejjine: 7)  "E kush është më fjalëmirë se sa ai   që thërriti për tek Allahu dhe veproi   mirë". (Fussilet: 33)   me dituri e punë. Dhe, se mistiku, së   pari ka për detyrë të kërkojë dijen,   e kur ta mësojë dijen, ka për dety-  rë të punojë me atë që ka mësuar.   Dhe, kur të bëhet prej punëtorëve,   atëherë punët e tija lartësohen me   të nga një gjendje (hal) në një gjend-  je (hal) tjetër. Kur gjendja (hali) të   jetë e vazhdueshme dhe të durojë në   vepra, kalon nga pozita (mekami) në   një pozitë (mekam) tjetër. Këto janë   shkallët, në të cilat ngjitet mistiku   duke u përpjekur për tek Allahu.   Dija, puna, gjendja (hali) dhe pozi-  ta (mekami). Mistikët e parë kanë   qenë luftëtarë që mbartin armët dhe   mbronin vatanet. Mus'hafin në një-  rën dorë dhe pushkën në dorën tje-  tër. Afrika lindore është e mbushur   me varre (mekame) të këtyre luftë-  tarëve, ku vdiqën në luftën e tyre,   pasi që luftuan deri në plumbin e   fundit dhe frymën e fundit të shpirtit   të tyre.  Trimëria, zemërgjerësia, sinqeri-  teti, lufta ndaj së kotës, arritja e së   vërtetës, puna për ndërtimin e botës   me mirësi dhe drejtësi mes njerëzve,   luftimi i shfrytëzimit dhe ndihma e të   dobëtëve, janë prej esencës së fesë,   bile vetë feja.  Por, në fillim gjithmonë kërkohet   dituria.  "Lexo" së pari, për të dalluar të vër-  tetën nga e kota, për të njohur ligjet   e botës, në të cilën jeton, përpara   se të pretendosh për veten tënde se  mundesh ta rregullosh atë.  Kur'ani nuk na bën thirrje për lexim   dhe të na lërë në errësirën e dilemës,   por na projekton metodën e arritjes  së dijes, e ajo është: "udhëtimi dhe  vëzhgimi".  "Thuaj: Udhëtoni nëpër tokë dhe   shikoni (vëzhgoni) se si ka filluar   krijimi" (Ankebut: 20)  Udhëtimi, mbledhja e vëzhgimeve,   regjistrimi i pamjeve, pastaj shikimi   i këtyre vëzhgimeve, leximi i tyre dhe   nxjerrja e ligjit të përgjithshëm, që i   lidh këto, kjo është metoda e eksplo-  rimit, të cilën e ka sjellë Bacon-i, pas   Kur'anit me 1000 vjet. Kjo metodë u   shfrytëzua nga dora e shkencëtarëve     nr. 10 (140) - Tetor, 2014 18   Siguron se punët ruhen e shkru-  hen, dhe se Allahu na takon me pu- nët tona në Ditën e Kiametit:  "Dhe nuk punoni asnjë punë, për-  veç se Ne jemi për ju dëshmitarë".   (Junus: 61)  "Ditën që çdo njeri do të gjejë për-  para tij të mirën që ka punuar dhe të   keqen që ka punuar. Do të dëshironte   që mes saj dhe mes tij të kishte lar- gësi të mëdha...". (Ali Imran: 30)  "Kështu, Allahu jua paraqet punët e   tyre dëshpërim për ta...". (Bekare: 167)  "Dhe, gjetën atë që punuan përpa-  ra tyre. E Zoti yt nuk i bën padrejtësi   asnjë njeriu". (Kehf: 49)  Kur'ani siguron se dynjaja është   shansi i vetëm për mundësi pune dhe   se ajo është provimi i vetëm, që pas   tij nuk ka më provim. Për banorët e  xhehenemit thotë:  "Dhe ata çjerrën duke thirrur: Zoti   ynë, na nxjerr që këtu, të punojmë   mirë, tjetër nga ajo që punonim...".  (Fatir: 37)  Këtë o thonë pasi ka kaluar koha.  "Dhe, sikur të silleshin, do të kthe-  heshin tek ajo që ishin të ndaluar. E   ata janë, me të vërtetë gënjeshtarë".   (En'am: 27)  Kjo çështje ka marrë fund, nuk ka   më justifikim...  Gjithashtu, Kur'ani siguron se puna   e mirë, bosh prej besimit në Allah,   nuk është punë e mirë, dhe të tilla   punë të mira nga zemra që mohon   Krijuesin e saj, përfundimin e kanë  në humbje:  "Dhe, i vijmë asaj që kanë punuar   dhe e bëjmë pluhur të tretur". (Fur- kan: 23)  Për punën e mira të jobesimtarëve   thotë:   "Punët e tyre janë si hiri që e tretë   era në një ditë me murrlan". (Ibra-  him: 18)  Ndoshta, dikush mund të pyes: Si   mund të zhvishet puna e mirë nga   mirësia (rregullimi), nëse zemra e   vepruesit zhvishet nga besimi në   Allah?  Nëse një jobesimtar kontribuon një    punë të mirë, si mundet që puna e   tij të jetë punë e mirë për të cilën   shpërblehet?  Përgjigjja është se jobesimtari, i   cili nuk beson në ekzistencën e Zotit,   ia atribuon çdo punë që bën vetes së   tij. Prandaj, jep duke besuar se është   ai, i cili jep, kontribuon, furnizon dhe   pasuron. Kjo është mburrja, mendje-  madhësia dhe vetë mashtrimi. Dhe,   të tilla lëmosha (dhënie) nuk mundet   të jenë vepra të mira, e kundërta e   besimtarit, i cili jep dhe beson se   Allahu është Ai, i Cili e ka frymëzuar   të japë, se Allahu i ka dhënë mbarësi   për të vepruar mirë. Ai ia ka dhënë   dorën e bujarisë, të pasurisë me bo-  llëk dhe zemrës së dhembshur. Dhe,   si shembulli i kësaj dhënie me mo-  desti, është mirësia e vërtetë.  Kur'ani siguron se nijeti i bosha-  tisur nga puna nuk mjafton të jetë   dëshmitar i besimit të njeriut.  Dëshira për xhihad nuk mjafton,   por patjetër duhet xhihad me vepra,   ku njeriu përballet me vështirësi dhe   duron në to, përballet me vdekjen   dhe këmbëngulë përpara saj:  "A menduat të hyni në xhenet dhe   Allahu të mos i dijë ata, të cilët bënë   xhihad prej jush dhe të dijë durim- tarët"? (Ali Imran: 142)  Nijeti, i cili nuk shndërrohet në   punë, ai është nijet që i mungon   sinqeriteti.  Ai është pretendim mes njeriut dhe   vetes së tij, më shumë se sa të jetë   dëshirë e vërtetë. Sepse dëshira nëse   është e sinqertë nxit për punë.  Allahu na thotë se Ai, nuk e krijoi   jetën e kësaj bote, veçse për këtë   arsye:  "I Cili krijoi vdekjen dhe jetën për   t'ju sprovuar se, cili prej jush është  më vepër mirë...". (Mulk: 2)  Ai ka bërë prej saj sprovën për të   shfaqur në të se kush punon dhe  kush nuk punon, dhe eksperiencë   me të cilën çdo njeri dallon pozitën   dhe vlerën e tij. Derisa të bëhet fjala   realitet në Ditën e Llogarisë, ajo do   të jetë drejtësi absolute, pa asnjë   lloj hipokrizie në të.   Kur'ani thotë: "O ju që keni besuar,   kijeni frikë Allahun dhe kërkoni për  tek Ai afrim". (Maide: 35)  Dhe afrimi për tek Allahu është   puna.  Pejgamberi dhe shembulli ynë,   Muhammedi (a.s) nuk ishte vetëm   kumtues i ajeteve, mbartës i Kur'anit   dhe përgëzues, por ai ka qenë i pari  i vepruesve. Ka qenë i pari që dilte   në beteja duke mbart shpatën, koma-  ndant i ushtrisë. Ndiente uri së bash -  ku me ushtarët e tij kur ata kishin uri   dhe ndiente etje kur ata kishin etje.  Ishte i pari që ndërhynte në rreziqe   dhe siç e dimë, në një prej betejave,   u plagos në mesin e të plagosurve   të tjerë. Ka marrë pjesë në 27 bete-  ja, në të gjitha ishte prezent, ndër-  kohë që i kishte kaluar të 50-at. Ai   është Pejgamberi kumtues, ushtari    luftëtar, komandanti projektues dhe   politikani i urtë. Ai është adhuruesi  asket, i sinqerti besnik, me duar të   pastra e gjuhë të ndershme. Ai është   babai i dhembshur, bashkëshorti i   dashur dhe shoku miqësor. Ai është  personi i thirrjes, i cili nuk fle ndaj   saj dhe i cili lufton për të. Lufton për   të deri në pikën e fundit të shpirtit   të tij të pastër.  Ai është simbol i punës së vazh-  dueshme.  Ai është shembull i çdokujt që kër-  kon të arrijë, ku nuk mund të arrihet,   veçse me punë.  Dhe ku nuk ka rrugë, përveçse në-  përmjet shkallës së punës.  Përktheu nga arabishtja:  lavdrim hamja   Kur'ani siguron   se nijeti i boshatisur   nga puna nuk mjafton   të jetë dëshmitar    i besimit të njeriut.     nr. 10 (140) - Tetor, 2014 19   sinqeritet Me të gjithë…   arben halluni, teolog  Sinqeriteti është pa dyshim një  cilësi e veçantë e besimtarit.  Pa të besimi do të ishte ve- tëm një gjë formale. Sinqeriteti është   nga cilësitë më fisnike të njerëzimit  dhe nga virtytet me madhështore të   moralit. Kjo veti konsiderohet një   themel i rëndësishëm në ndërtimin   e ummetit dhe të lumturisë së shoqë-  risë Islame për të jetuar në paqe dhe   në harmoni në mes vete por, edhe me   të gjithë njerëzit pa përjashtim dhe   pa marrë parasysh fenë, prejardhjen,   racën etj. Me sinqeritetin lidhet çdo   çështje nga çështjet e jetës.   Për rëndësinë dhe vlerën që mbart   kjo veti madhështore islame, Allahu   xh.sh ka urdhëruar në Kur’anin fa-  mëlartë: “O ju të cilët keni besuar,   kini frikë Allahun dhe jini prej të sin-  qertëve”. Edhe Profeti Muhamed a.s.   ka qenë shembull i mirë dhe i lartë   në sinqeritetin e fjalës, komunikimit   dhe të veprës qysh në krijimin e tij   e deri që i  është bashkuar mëshi-  rës së Allahut xh.sh. Në Kur’anin e   shenjtë thuhet: “Në të vërtetë tek i   dërguari i Allahut keni shembullin   e mirë (në çdo aspekt të kësaj jetë   materiale)…”.  Edhe Profetët e tjerë të Krijuesit të   gjithësisë në misionin e tyre profetik   kanë qenë të sinqertë dhe të drejtë.   Allahu xh.sh thotë për Halilull-llah   (të dashurin e Allahut), Ibrahimin   a.s.: “Dhe Përkujtoju (lexoju ithtarë-  ve e të tjerëve) në Libër (në Kur’an)   Ibrahimin. Ai ishte shumë i sinqertë   dhe Pejgamber”. Ndërsa për Ismai-  lin a.s. Allahu xh.sh thotë në Kur’an:   “Dhe përkujtoju Ismailin, ai ishte i   sinqertë në premtim dhe ishte i dër-  guar dhe pejgamber”.   Shoqëria e parë islame jetoi nën   hijen e sigurisë, të stabilitetit dhe   të lumturisë, sepse anëtarët e saj   ishin të kapur mbas sinqeritetit dhe   të drejtës. Në të gjitha marrëdhëniet   ndër-njerëzore i përshkonte sinqe-  riteti dhe fisnikëria. Kjo cilësi ishte   bërë timoni i jetës së tyre të për-  gjithshme dhe private. Transmetohet   nga Ebu Hurejra (r.a) se i Dërguari i   Allahut xh.sh ka thënë: “Kush i thotë   fëmijës: Hajde të jap një hurmë dhe  pastaj nuk ia jep, ai në të vërtetë e  ka gënjyer”. Me këtë porosi Profeti   Muhamed a.s ka dashur të udhëzojë   baballarët dhe edukatorët që fëmijët   të formohen qysh në vogli me këtë   virtyt të lartë dhe të bëhen  brez i   ri islam që i jep kënaqësi jetës dhe  civilizon ummetin.  Feja Islame i ka dhënë  rëndësi të   veçantë kësaj cilësie dhe në të njëj-  tën kohë i ka nxitur njerëzit që ta   ushtrojnë atë në çdo lëmi të jetës,   ashtu siç ka tërhequr vëmendjen që  të largohen nga e kundërta e tij, gë-  njeshtra. Profeti Muhamed a.s  thotë   në një hadith të tij fisnik: “Kapuni   mbas sinqeritetit, se sinqeriteti ju   udhëheq në të mirë dhe e mira të  shpie në xhennet. Posa që njeriu   vazhdon të jetë i sinqertë dhe e që-  llon  atë, ai arrin të shkruhet te Zoti:   “I sinqert”. Ruhuni nga gënjeshtra,  se ajo të çon në të ligë dhe e liga të  shpie në zjarr (xhehenem). Posa që   njeriu vazhdon të gënjejë dhe që-  llon gënjeshtrën, ai do të shkruhet   te Zoti: “Gënjeshtar”.    Gënjeshtra që është e kundërta e   sinqeritetit është themel i të ligave   dhe origjina e të këqijave. Nëpërmjet   gënjeshtrës janë humbur të drejtat,   janë shkelur të ndaluarat dhe janë   kryer krime.   Sa herë kemi dëgjuar që një infor-  macion i rremë ka shkaktuar ndër-  prerjen e lidhjeve midis dy njerëzve   apo dy grupeve; Sa herë dëgjojmë që   nëpërmjet lajmit të pavërtetë shkak-  tohen armiqësi midis njerëzve. Alla-  hu xh.sh e quante të pandërgjegj -   shëm personin që merret me intriga,   që përhap lajme të pavërteta dhe të  pasinqerta. Duket se është mik, por  në të vërtetë ai është armik. Njëko-  hësisht Allahu Fuqiplotë na urdhëron   që të ruhemi dhe të mos ngutemi nga   informacionet që përcjell një person   që njihet nga shoqëria si i padëshi-  ruar dhe i pasinqertë në të gjitha  pikëpamjet. Në Kur’an thuhet: “O   ju që keni besuar, nëse ndonjë i pa-  ndërgjegjshëm u sjell ndonjë lajm,   ju shqyrtojeni mirë, ashtu që të mos   e goditni ndonjë popull pa e ditur   realitetin, e pastaj të pendoheni për   atë që keni bërë”.  Nga ana tjetër gënjeshtra që është   opozitë e sinqeritetit konsiderohet   në Islam tradhti. Siç është tradhti   vjedhja e pasurive ashtu është tradh-  ti vjedhja e mendjeve të njerëzve me   informacione të rreme dhe biseda   të trilluara. Për këtë Profeti Muha-  med a.s thotë në një hadith fisnik  të   transmetuar nga El-Buhariu: “Është   tradhti kur i tregon vëllait tënd të   sinqertë një bisedë dhe ti ndaj tij   je gënjeshtar”. Jo vetëm kaq, por   gënjeshtra është edhe shenjë e hi-  pokrizisë. Për këtë Profeti Muhamed   a.s thotë në një hadith: “Shenjat e   hipokritit janë tre: Kur flet gënjen,   kur premton e thyen atë dhe kur i   besohet një gjë tradhton”.  Ndodh që njeriun e shtyn drejt   mos-sinqeritetit dhe gënjeshtrës do-  bësia në besim  dhe mangësia në fe.   Ndoshta është i prirë  drejt gënjesh-  trës në saj të besimit se gënjeshtra   e afron tek dobia dhe e largon nga   dëmi, por e vërtet është se ajo veti   destruktive të largon shumë nga do-  bia dhe të afron kah dëmi. Në lidhje   me këtë i Dërguari i Allahut xh.sh.   thotë: “Kapuni mbas sinqeritetit,   nëse ju duket  shkatërrim, realisht   ai është shpëtim. Largojuni gënjesh-  trës, nëse ju duket shpëtim, realisht   ajo është shkatërrim për ju”…  Allahu na bëftë të sinqertë në be-  sim, adhurim dhe sjellje.  Amin!     botues:   Myftinia shkodër  drejtues:   imam Muhamed sytari   dizajn & grafik:   bledar xama   tel / fax:   +355 (0) 224 2081  nr. llogarie:   100054 uba - shkodër   e-mail:   udhaislame@myftinia-shkoder.org  Website:   www.myftinia-shkoder.org   Çmimi: 30 lek